پرویز جاهد
از محل برگزاری جشنواره
نمایی از فیلم: جعفر پناهی در حال گفتگوی تلفنی با وکیلش
سرانجام پس از چند روز انتظار، روز پنجشنبه (۱۹ مه) فیلم جعفر پناهی و مجتبی میرطهماسب به نام این یک فیلم نیست در سالن آندره بازن جشنواره کن برای نمایندگان مطبوعات و منتقدان به نمایش درآمد. استقبال از فیلم پناهی به حدی بود که بسیاری از خبرنگاران و منتقدان موفق به دیدن فیلم نشدند چرا که تعداد علاقمندان بیشتر از ظرفیت سالن نمایش کوچک بازن بود.
ابتدا تیری فرمو، مدیر هنری جشنواره، از روی سن بالا رفت و خیلی کوتاه به زبان فرانسه به معرفی جعفر پناهی و فیلم پرداخت و گفت که یکی از سازندگان فیلم توانسته در جشنواره شرکت کند. او از مجتبی میرطهماسب خواست که روی سن بیاید . مجتبی میرطهماسب نیز گفت که از ساختن این فیلم و اولین نمایش آن در جشنواره خیلی خوشحال است. وی به نقل از زرتشت گفت: "برای نبرد با تاریکی شمشیر نمی کشند، چراغ می افروزند."
در این فیلم جعفر پناهی و مجتبی میرطهماسب، یک روز از زندگی روزمره پناهی (روز چهارشنبه سوری) را در آپارتمان او به تصویر کشیده اند.
این یک فیلم نیست بیانگر تلاش یکی از موفق ترین سینماگران ایران در عرصه جهانی است که حالا به جرم دیدگاه های سیاسی اش به زندان و محرومیت بلندمدت از فیلمسازی و خانه نشینی محکوم شده اما نمی خواهد تسلیم این شرایط شود و به قواعد این بازی که بر او تحمیل شده، تن دهد.
پناهی در این فیلم نشان می دهد که هیچ قدرتی نمی تواند یک سینماگر را از فیلم ساختن باز دارد. چرا که همان طور که خودش بعد از آزادی از زندان در یک مصاحبه گفت، او فیلم هایش را در ذهنش خواهد ساخت. در این فیلم نیز می بینیم که او با خواندن قسمت هایی از یک فیلمنامه، در واقع تلاش می کند بخشی از ایده های داستانی و سینمایی خود را نه از طریق تصویر بلکه به کمک کلام برای ما بازآفرینی کند.
یک روز زندگی
در آغاز فیلم، او را می بینیم که از خواب بیدار شده و در آپارتمان بزرگش می چرخد، چای دم می کند، صبحانه می خورد و به پیام های تلفنی که برایش گذاشته اند گوش می دهد، بعد با مجتبی میر طهماسب تماس می گیرد و از او می خواهد که به خانه اش بیاید تا درباره موضوعی با او حرف بزند و می گوید که نمی تواند پشت تلفن آن را بگوید. بعد به وکیل پرونده اش، زنگ می زند و از تصمیم دادگاه تجدید نظر درباره حکم اش می پرسد. وکیل از پشت تلفن می گوید که شرایط تغییر نکرده.
یکی از دوستان جعفر پناهی به او زنگ می زند و از فضای پلیسی شهر و ماموران مسلح حاضر در خیابان ها حرف می زند.
جعفر پناهی می پرسد که آیا قاضی جدید حکم را تایید می کند یا نه؟ وکیل پناهی در جواب می گوید که احتمال دارد قاضی بیست سال محرومیت از فیلمسازی را منتفی بداند اما او باید بخشی از ۶ سال زندان را تحمل کند مگر اینکه فشارهای بین المللی و داخلی مانع از اجرای این حکم شود.
جعفر پناهی نیز می گوید که از فیلمسازان داخل و همکارانش انتظار ندارد که از او حمایت کنند چرا که همه چیز در ایران دولتی است و دولت در صورت حمایت این فیلمسازان، آنها را از امکانات دولتی محروم خواهد کرد.
او رو به مجتبی میرطهماسب می گوید که اول سعی کرده با دوربین خودش از خودش فیلم بگیرد اما بعد فهمیده که دست و پاگیر است و وقتی شنیده که مجتبی میرطهماسب می خواهد فیلمی درباره پشت صحنه آن دسته از سینماگران ایرانی بسازد که اکنون به دلیل شرایط موجود، فیلم نمی سازند، از او خواسته که در این کار به او کمک کند.
در این فیلم، جعفر پناهی، از فیلمنامه های تصویب نشده و پروژه های ناتمامش به تماشاگر می گوید- از جمله فیلمنامه ای که درباره آخرین روز جنگ بعد از امضای قطعنامه نوشته بود؛ یا فیلمی که می خواست به کمک محمد رسول اف در خانه اش بسازد و ۳۰ درصد آن را هم فیلمبرداری کرده بود اما چون حالا اجازه فیلمسازی ندارد، تصمیم گرفته قسمت هایی از فیلمنامه جدیدش را که از سوی وزارت ارشاد رد شده، دربرابر دوربین بخواند و فضای فیلمنامه را برای تماشاگران بازسازی کند.
با اینکه این فیلم بر سینما و وضعیت پناهی به عنوان سینماگری که امکان فیلمسازی از او گرفته شده، تمرکز کرده اما اشاره های مستقیم و غیرمستقیمی به فضای عمومی جامعه و آنچه که در بیرون از آپارتمان پناهی می گذرد، وجود دارد. انتخاب روز چهارشنبه سوری برای ساختن این فیلم از طرف سازندگان فیلم، می تواند تاکیدی باشد بر جنبه نمادین این روز به عنوان سمبلی از مقاومت دربرابر خواست های کسانی که آن را به رسمیت نمی شناسند و با برگزاری جشن ها، آتش بازی و شادی در این روز مخالفند.
یکی از دوستان جعفر پناهی به او زنگ می زند و از فضای پلیسی شهر و ماموران مسلح حاضر در خیابان ها حرف می زند. صدای گوینده رادیو را نیز می شنویم که درباره مشروعیت چهارشنبه سوری از دید فقها بحث می کند.
در یکی از صحنه ها نیز پناهی روی تراس خانه می رود و با دوربین موبایل خود از آتش بازی مردم فیلم می گیرد. این حرکت نمادین او نیز می تواند تداعی گر کار جوانانی باشد که در روزهای بعد از انتخابات با موبایل های خود از درگیری های خیابانی فیلم گرفتند و به جهان مخابره کردند.
تعداد زیادی از چهره های سینمایی از جمله جف اندرو، منتقد فیلم سایت اند ساوند، دیو کالهون، منتقد مجله تایم اوت، و سرژ توبیانا، مدیر سینما تک فرانسه، در میان تماشاگران حضور داشتند.
از ایران نیز فاطمه معتمد آریا، علی معلم و محسن بیگ آقا، منتقد مجله فیلم، به تماشای فیلم جعفر پناهی آمده بودند.
امیر اسفندیاری، مدیر بخش بین الملل بنیاد سینمایی فارابی، تنها مدیر سینمایی دولتی حاضر در جشنواره کن بود که در جلسه نمایش فیلم پناهی شرکت کرد.
این یک فیلم نیست عصر روز جمعه، بیستم مه در جشنواره کن به نمایش در می آید.
همچنین مجتبی میرطهماسب، کارگردان دوم فیلم، به نگارنده گفته است که این فیلم قرار است روز ۱۴ سپتامبر بر پرده سینماهای فرانسه بیاید.
0 comments:
ارسال یک نظر