سال ۱۳۸۹ و نامه‌هایی خطاب به رهبر ایران

بهاره دهقان

روزنامه‌نگار

در سالی که گذشت، انبوهی از نامه های سرگشاده در مورد تحولات سیاسی و اجتماعی ایران خطاب به مسئولان سیاسی و مراجع مذهبی و بین المللی، منتشر شد که بیشتر آنها تا پایان سال همچنان بی پاسخ ماند.

از میان این نامه ها، آنچه که خطاب به آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران منتشر شده به ویژه از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ چون در آنها به برخی از مهمترین رخدادها و مهمترین پرونده های قضایی و روند تحولات سیاسی و اجتماعی کشور اشاره شده است.

نامه‌های بهاری

محمد نوری زاد در پی نگارش نامه های انتقادی به دادگاه فراخوانده شد و به سه سال و نیم حبس تعزیری محکوم شد

بهار سال ۱۳۸۹ در حالی آغاز شد که بسیاری از بازداشت شدگان حوادث پس از انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری و برخی از چهره های سیاسی منتقد و مخالف دولت ایران همچنان در حبس بودند. در روزهای آغاز فروردین، گروهی از کسانی که در تجمع های اعتراضی بازداشت شده بودند، با انتشار نامه ای سرگشاده از داخل زندان، خود را "قربانیان بی نام و نشان" اعتراضات انتخاباتی خواندند و نوشتند که برخی از آنان به دلیل "تماشای تجمع های اعتراضی و همراهی با سکوت معترضان" به اتهاماتی چون "محاربه، توهین به مقامات و تبلیغ علیه نظام اسلامی" متهم شده اند.

همزمان نامه سرگشاده بیش از چهل سینماگر و نویسنده ایرانی منتشر شد که در آن بر "حقِ آزادیِ بیان و حق اعتراض به نقض حقوق اجتماعی، صنفی و شهروندی در حال و آینده" تأکید شده بود.

در این نامه از جمله آزادی بی قید و شرط محمد نوری زاد، نویسنده و فیلمساز ایرانی درخواست شده بود، اما محمد نوری زاد که از سه ماه پیشتر و در پی نگارش نامه های انتقاد آمیزش خطاب به رهبر ایران، به اتهام توهین به مسئولین و تبلیغ علیه نظام بازداشت شده بود، حتی از مرخصی نوروزی هم محروم ماند.

او که در دادگاه بدوی به سه سال و نیم حبس تعزیری و ۵۰ ضربه شلاق محکوم شده بود، بار دیگر در نخستین روز اردیبهشت ماه، در چهارمین نامه سرگشاده اش خطاب به آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران، نوشت: "شما، امروز رهبر کدام مردمید؟ من مردم فراوانی برای شما نمی‌بینم. رهبری، آن هم بر حداقل مردم، که غرورآفرین نیست."

آقای نوری زاد همچنین، در نهم خرداد ماه در پنجمین نامه اش خطاب به رهبر ایران، به وجود قدرتی در سایه اشاره کرد که مطیع رهبر نیست؛ " قدرتی که یک‌جا از حنجره رییس‌جمهور نامتعادل بیرون می‌خزد، و در جای دیگر از امضای نمایندگان مجلس جاری می‌شود، و برای گشودن موانع پیش رو، به قاضیان مرعوب دستگاه قضا تحکم می‌کند."

او در این نامه حامیان دولت را "بانیان اصلی فتنه" خواند و آنان را به برنامه ریزی برای خلق حادثه و ایجاد بحران در نیمه دوم خرداد متهم کرد.

ماجرای ۱۴ خرداد

در مراسم سالگرد آیت الله خمینی، عده ای از حاضران با برهم زدن آرامش از سخنرانی حسن خمینی جلوگیری کردند

روز ۱۴ خرداد، در مراسم سالگرد درگذشت آیت الله روح الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، در محل آرامگاه او، عده ای از حاضران با بر هم زدن آرامش، از ادامه سخنرانی حسن خمینی، نوه بنیانگذار جمهوری اسلامی جلوگیری کردند.

اما رهبر ایران در این مراسم با اشاره به شمشیر کشیدن برخی از یاران پیامبر اسلام در مقابل حضرت علی، امام اول شیعیان، مخالفان حکومت ایران را مورد نکوهش قرار داد.
این بار، محمد نوری زاد از داخل زندان، در نامه ای خطاب به حسن خمینی، از برخورد صورت گرفته با او انتقاد و رهبر ایران را به شعله ورتر کردن آتش فتنه متهم کرد.

عبدالکریم سروش، متفکر دینی و از منتقدان حکومت ایران هم در نامه سرگشاده ای خطاب به آیت الله علی خامنه ای، از او خواست "ردای نا باندام ریاست را از تن بیرون کند."

عبدالکریم سروش، در نامه اش رهبر ایران را به "آدم" تشبیه کرد که "از میوه ممنوعه ولایت خورده و برهنه و بی‌پناه در بهشت ایستاده،" و فرمان هبوط او برای فرو افتادن از بهشت جاودان به زمین خاکی صادر شده است.

در این نامه، رهبری حکومت ایران به بیماری تشبیه شده بود که "مالیخولیای دشمن ستیزی در او قوت گرفته، برای ناقدان، جرم‌های جاسوسی و ناموسی می تراشد و آنان را به زجر و زنجیر می کشد، مداحان را می‌خرد، نقادان را می‌درد و رقیبان را سر می‌برد؛ جامه ریاست و ولایت را بر اندام او نیک نبریده اند و روح خسته و خواب آلوده تاریخ در نیمه شبی ‌تاریک، کلید این ملک را ناسنجیده به دست او داده است؛ ولایت معنوی که از ابتدا نداشته، ولایت سیاسی را هم در انتها درباخته است."

در اواخر مرداد ماه، متن ششمین نامه محمد نوری زاد خطاب به رهبر ایران، هم منتشر شد که در آن آیت الله خامنه ای به خودی و غیرخودی کردن مردم، خوار و خفیف کردن قانون، رواج اعتیاد و بیکاری و مصرف گرایی، رواج ریا و دروغ و چاپلوسی و مسئولیت ناپذیری، مهاجرت نخبگان به خارج از کشور به دلیل بر سر کار بودن نالایقان و ناشایستگان، محکومیت معترضان و منتقدان به شکنجه و زندان و انفرادی، برقرار کردن نظارت استصوابی و کشیدن هاله ای از تقدس به دور رهبری متهم شده بود.

نامه درویشان

در میانه تابستان، پایگاه خبری مجذوبان نور، سایت رسمی دراویش سلسله نعمت اللهی گنابادی، در نامه ای سرگشاده خطاب به رهبر ایران از برخوردهایی که با پیروان این سلسله می شود انتقاد کرد و بی خبری رهبران حکومت از آن را غیر قابل قبول دانست.

در این نامه به اقدامات "سازماندهی شده" عاملان حکومت علیه دراویش، از جمله تخریب حسینیه های آنان، ممانعت از برگزاری مراسم آنها، اخراج دراویش از ادارات و مراکز فرهنگی، ضرب و شتم، بازداشت و محکومیت دراویش به تحمل حبس، شلاق و تبعید اشاره شده بود.

نامه سرگشاده درویشان نعمت اللهی گنابادی، برخورد نهادهای دولتی با آنان را متوقف نکرد؛ زیرا به دنبال آن گزارش های دیگری از احضار، بازداشت، ارعاب و تهدید دراویش این سلسله منتشر شد.

نامه‌های رمضان

عبدالله مومنی با نوشتن نامه ای از زندان اوین خطاب به رهبر ایران، بازجویان خود را به شکنجه و گرفتن اعتراف متهم کرد

در هفته اول شهریور ماه، همزمان با شب های قدر، از "محاصره" منزل مهدی کروبی، از رهبران مخالفان دولت، توسط نیروهای بسیج و "لباس شخصی" گزارش هایی منتشر شد.

فاطمه کروبی، همسر مهدی کروبی در نامه سرگشاده ای خطاب به رهبر ایران ضمن اعتراض به این مزاحمت ها، محاصره کنندگان را گروهی سازماندهی شده خواند که خود را سرباز ولایت می نامند.

یک هفته بعد، متن نامه سرگشاده مهدی کروبی خطاب به مردم ایران منتشر شد که در آن با اشاره به حمله کنندگان به منزلش آمده بود: "الحق که این عده قلیل روی شعبان بی مخ ها و اوباش درباری را سفید کردند."

او در این نامه سرگشاده، جناح حاکم را به "خوردن رای مردم و به گلوله بستن پرسش کنندگان و به زندان انداختن منتقدان و دوختن دهان مطبوعات" متهم کرده بود.

از سوی دیگر، عبدالله مومنی، مسئول ستاد انتخاباتی مهدی کروبی در انتخابات خرداد ۱۳۸۸، از داخل زندان اوین در نامه ای خطاب به آیت الله خامنه ای، رهبر ایران، بازجویان خود را به شکنجه شدید و گرفتن اعتراف اجباری متهم کرد و محاکمه اش را نمایشی خواند.

عبدالله مومنی، چند روز پس از انتخابات به اتهام تبانی با هدف اقدام علیه امنیت کشور و فعالیت تبلیغی علیه نظام دستگیر شد و سپس حکم نهایی ۴ سال و ۱۱ ماه حبس دریافت کرد.

نامه‌هایی در مورد زندانیان سیاسی

روز شنبه ۲۰ شهریور، متن نامه پروفسور آنتونی فورستر، یکی از مقامات ارشد آموزشی دانشگاه دورهام بریتانیا خطاب به آیت‌الله خامنه‌ای منتشر شد که در آن از رهبر ایران خواسته بود"به خاطر عدالت" از قدرتش برای تضمین رسیدگی سریع تر و عادلانه تر به اتهامات وارد شده به احسان عبده تبریزی استفاده کند.

احسان عبده تبریزی، دانشجوی دوره دکترا در موسسه مطالعات اسلامی و خاورمیانه دانشگاه دورهام، در ارتباط با اعتراضات به نتیجه انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری به هفت سال حبس تعزیری محکوم شده است.

همچنین، در آغازین روزهای بهمن ماه، بیش از صد و سی روشنفکر، نویسنده و استاد دانشگاه جهان با ارسال نامه ای به آیت الله علی خامنه ای، آزادی همه زندانیان سیاسی و عقیدتی از جمله ابراهیم یزدی را درخواست کردند.

ابراهیم یزدی که در این نامه "سالمندترین زندانی سیاسی ایران و جهان" خوانده شده بود، دبیرکل نهضت آزادی ایران است. او که وضع جسمی مساعدی ندارد، آخرین بار در مهرماه ۱۳۸۹ در اصفهان بازداشت شده است.

نامه های پایان سال و تصمیم خبرگان

احمد منتظری در نامه ای خطاب به آیت الله خامنه ای، خواستار تشکیل جلسه ای با حضور میرحسین موسوی و مهدی کروبی برای حل مشکلات سیاسی کشور شد

در آغازین روزهای زمستان، متن نامه سرگشاده فرخ نگهدار، از فعالان سیاسی در خارج از کشور، خطاب به آیت الله خامنه ای منتشر شد که در آن تظاهرات طرفداران حکومت ایران و حمل هزاران تصویر رهبر ایران، "خامنه ای ستایی"، "یک فاجعه" و "تکرار به عرش اعلا بردن محمد رضا پهلوی و برخی دیگر از رهبران سیاسی اقتدارگرا"، توصیف شده بود.

فرخ نگهدار، در نامه اش، اطرافیان رهبر ایران را "فردوست صفتانی" خواند که ریشه اجتماعی ندارند و قدرت آنان بیشتر ناشی از تسلط بر دستگاه های امنیتی - نظامی و دسترسی به منابع مالی دولتی است و "به وضوح دارند از رهبر ایران یک آریامهر می سازند."

در این نامه آمده بود: "وجدان جامعه ما امروز قانع است که همه قانون شکنی ها و بار مسئولیت فجایع کهریزک، کشتار مظلومان و اسارت بی گناهان تماما بر عهده حاکمیت است."

روز دوشنبه ۱۱ بهمن، وب سایت اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت، در راستای انتقاد از اقدامات محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری، بار دیگر به نامه گلایه آمیز آقای هاشمی رفسنجانی خطاب به رهبر ایران اشاره کرد.

آقای هاشمی رفسنجانی، در خردادماه ۱۳۸۸ ، در نامه اش خطاب به آیت الله خامنه ای اظهارات محمود احمدی نژاد در جریان مناظره تلویزیونی با میرحسین موسوی را "عاری از حقیقت و غیرمسئولانه" خوانده و دولت را به "ارتکاب چند هزار تخلف در اجرای بودجه ها" متهم کرده بود.

در اولین هفته اسفند، متن نامه احمد منتظری، فرزند آیت الله حسینعلی منتظری، خطاب به آیت الله علی خامنه ای منتشر شد که در آن تشکیل یک جلسه پنج نفره و گفتگوی مستقیم و دوستانه بین رهبر جمهوری اسلامی و آقایان موسوی، کروبی، خاتمی و اکبر هاشمی رفسنجانی، برای حل مشکلات سیاسی کشور پیشنهاد شده بود.

اما از تشکیل چنین جلسه ای گزارشی منتشر نشد؛ میرحسین موسوی و مهدی کروبی، رهبران مخالف دولت، همچنان در حبس خانگی ماندند و اکبر هاشمی رفسنجانی از ریاست مجلس خبرگان کنار گذاشته شد.

به دنبال آن، گروهی از دانشجویان ایرانی مقیم خارج از کشور در نامه ای سرگشاده خطاب به آیت الله خامنه ای، او را به تأسیس "صنعت مداحی و چاپلوس پروری"، میدان دادن به متملقان و خاموش کردن انتقادها متهم و آزادی فوری رهبران مخالفان را درخواست کردند.

علیرغم همه انتقاد های مندرج در نامه های سرگشاده منتشر شده در طول سال ۱۳۸۹، سرانجام در روزهای پایانی اسفند ماه، نمایندگان حاضر در نهمین اجلاس دوره چهارم مجلس خبرگان رهبری، در بیانیه پایانی این نشست بر "صلاحیت و شایستگی رهبری در مدیریت جامعه اسلامی و به ویژه در خنثی سازی توطئه‌های دشمنان خارجی و عوامل داخلی آنان" تأکید و ایجاد هرگونه اغتشاش، بی‌نظمی و حرمت‌شکنی را همنوایی با دشمنان قسم خورده ملت ایران توصیف کردند.