نمايندگان آيت الله منتظري در زندانهای دهه 60

حسین عدالت منش

گذر و مرور بر حوادث تلخ دهه‌ي شصت و خشونت‌هائي كه در زندانهاي جمهوري اسلامي جريان داشت و نيز موضع‌گيري‌ها و اقدامات مرحوم آيت الله منتظري، نام چهره‌ي فعال و خدوم آن دوران حجت الاسلام والمسلمين حاج شیخ حسينعلي انصاري را درخشان و جاويد كرده است.


در آن مقطع، پس از اطلاعات اجمالي مرحوم آيت الله منتظري از اوضاع زندانها و بدرفتاري بازجوها و زندانبانها، ايشان مصمّم شدند نمايندگاني را رسما به داخل زندانها اعزام کنند تا از كم و كيف جريانات داخل زندانها و زندانيان سياسي مطلع گشته و اقدام لازم را به عمل آورند. ایشان، مرحوم حجت الاسلام انصاري را كه از شاگردان مرحوم آيت الله خميني در نجف و سپس از شاگردان ايشان در قم بود، مسئول اين كار مهم نمودند.


در آغاز كار، مشكلات زيادي از طرف وزارت اطلاعات و دادسراهاي انقلاب بر سر راه انجام اين وظيفه ايجاد مي‌شد كه با نفوذ كلامي كه مرحوم آيت الله منتظري داشتند، مشكلات فوق از بين مي‌رفت و آقاي انصاري مي‌توانست به طور آزاد با زندانيان سياسي در تمام زندانهاي كشور ارتباط برقرار كند و از اوضاع و احوال آنها مطلع گردد و گزارش كامل آن را به مرحوم آيت الله منتظري ارائه دهد.
پس از گذشت مدتي از آنجا كه نامبرده به تنهائي چه بسا نمي‌توانست به تمام زندانها و زندانيان سياسي سر بزند، با موافقت و تاييد معظم له يكي از روحانيون مبرز ديگر ،حجت الاسلام محمدی یزدی _ كه اكنون در دفتر رهبري در قم به كار اشتغال دارد_ به همکاری دعوت نمود تا با نامبرده همكاري و هفكري نماید. آنها تا روزهای آخر گزارشات دقيق و جامعي را به اطلاع قائم مقام رهبری می رساندند.


در راستای بازدید از زندانها، آقای انصاری گزارشی تکان دهنده را به اطلاع آیت الله منتظری می رساند كه به نحوي رد پاي آقاي محسني اژه اي در بعضی بدرفتاری ها با زندانیان سیاسی در آن ديده مي‌شد. اين امر موجب آن شد كه آقاي انصاري بازداشت و توسط آقاي اژه اي مورد توهين و ضرب و شتم قرار گيرد و پس از چندی آزاد شود.
اين گونه برخوردها نه فقط آقاي انصاري را دچار ضعف، ترس و عقب نشيني نكرد، بلكه پشتيباني قوي و محكم مرحوم آيت الله منتظري او را مصمم‌تر از پيش گرداند . آنچه قابل توجه است اين كه گزارشات پي در پي نمايندگان آيت الله منتظري از زنداني‌ها و زندانها موجب آن شد كه معظم له درصدد تشكيل هيئت عفو برآيند و زندانيان زيادي كه برخلاف موازين ديني و قانوني و با اعمال نفوذ وزارت اطلاعات به محكوميت‌هاي سنگيني محكوم شده بودند، مورد عفو قرار گيرند و آزاد گردند.


اعضای هیئت عفو عبارت بودند از حضرات آیات: سید محمد ابطحی کاشانی، سید جعفر کریمی، سید محمد موسوی بجنوردی و قاضی خرم آبادی. افراد مذکور با تعیین مرحوم آیت الله منتظری و تایید مرحوم آیت الله خمینی کار عفو زندانیان سیاسی را به عهده گرفتند.
شیوه کار آنها چنین بود که آیت الله منتظری از طرف آیت الله خمینی زندانیانی که با شناسایی نمایندگان خود و هیئت عفو، باید آزاد می شدند مورد عفو قرار گرفته و فورا آزاد می شدند. در اين رابطه چندين هزار زنداني سیاسی از اعدام و يا زندانهاي سنگين نجات یافته و آزاد شدند.


از طرف ديگر در اثر اقدامات و فشارهاي مرحوم آيت الله منتظري در برخورد بازجوها و زندانبانها با زندانيان سياسي، تحولي چشمگير در جهت مراعات حقوق آنان بوجود آمد تا جایی که بسياري از كساني كه در زندان‌ها و در اثر برخورد بازجوها به اسلام يا انقلاب بدبين شده بودند، به دامن اسلام و جمهوري اسلامي برگشتند و از مبارزه با جمهوري اسلامي روي گردان شدند.
لازم به ذكر است كه از بيانات و اظهارات مرحوم‌ آيت الله منتظري در خاطرات خود چنين استفاده مي‌شود كه نامه هائي كه ایشان به مرحوم آیت الله خمینی در مورد اوضاع نابسامان زندانها و اعدامهاي بي‌جا و محكوميت‌هاي سنگين و بدون دليل مي‌نگاشتند، ناشي از اطلاعاتي بود كه توسط دو نماينده‌ي خود در زندانها به دست مي‌آوردند. اين نامه‌ها و جريان اعزام نماينده به زندانها به تفصيل در خاطرات مرحوم آيت الله منتظري ثبت و ضبط شده است. به يقين اگر چنين اطلاعات مستند و قابل اطمينان توسط دو روحاني متدين، فاضل و دلسوز مخصوصا مرحوم حجه الاسلام انصاري به دست مرحوم آيت الله منتظري نمي‌رسيد، ايشان نمي‌توانستند آن همه مظالم و جنايات وارده در زندانها را تا حدود زيادي برطرف نمايند.


آنچه موجب تاسف است جاي خالي و فقدان شخصيتي عظيم همچون مرجع شجاع و مبارز آيت الله منتظري در شرايط كنوني كشور است تا با استفاده از روحانيون متعهد و مبارزي همچون مرحوم انصاري به فرياد زندانيان سياسي دربند و زير شكنجه برسد و لكّه‌ي سياهي را كه بر دامن اسلام و نظام جمهوري اسلامي نشسته است پاك نمايد. روحشان شاد و راهشان پر رهرو باد.
مدرس حوزه علمیه قم

*نظرات وارده در یادداشت ها لزوما دیدگاه جرس نیست.

0 comments:

ارسال یک نظر