جایزه نوبل فیزیک به کاشفان شتاب گرفتن انبساط جهان تعلق گرفت

جایزه نوبل فیزیک سال جاری به سه محقق اعطا شده است که در دهه ۱۹۹۰ کشف کردند روند انبساط جهان در حال شتاب گرفتن است.

جایزه نقدی مرتبط، میان سائول پرلماتر و آدام ریس از آمریکا و برایان اشمیت از استرالیا تقسیم خواهد شد.

این سه نفر آنچه را ابرنواخترهای "نوع یک آ" خوانده می شود بررسی کردند، و نتیجه گیری آنها این بود که اشیاء دورتر از این نوع با سرعت بیشتری در مقایسه با نمونه های نزدیکتر، حرکت می کنند.

رصدهای آنها حاکیست که نه فقط جهان در حال انبساط است، بلکه انبساط آن به طور بی امانی سرعت می گیرد.

پروفسور پرلماتر از دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، نیمی از جایزه ۱۰ میلیون کرونی (۹۴۰ هزار پوندی) را دریافت خواهد کرد، و پروفسور اشمیت از دانشگاه ملی استرالیا و پروفسور ریس از موسسه علوم تلسکوپ فضایی دانشگاه جانز هاپکینز نیم دیگر را دریافت خواهند کرد.

پروفسور اشمیت در جریان مراسم با کمیته نوبل صحبت کرد.

او گفت: "احساس زمانی را داشتم که بچه هایم دنیا آمدند. پاهایم سست شد، هیجان وجودم را گرفت و حیرت کردم. نیم ساعت خیلی مهیجی بود."

یافته های این سه نفر اساس درک کنونی ما از کیهان را تشکیل می دهد، اما یک رشته سوالات دشوار نیز ایجاد می کند.

کیهان شناسان برای توضیح شتاب گرفتن انبساط جهان، نظریه وجود ماده تاریک را مطرح کرده اند. هرچند خواص و ماهیت این ماده همچنان مرموز است، این نظریه می گوید که ماده تاریک سه چهارم ماده موجود در جهان را تشکیل می دهد.

اما در دهه ۱۹۹۰ که این سه منجم مشغول مطالعه بودند، هنوز نیازی به وجود چنین نظریه هایی نبود.

پروفسور پرلماتر هدایت "پروژه کیهان شناسی ابرنواختر" را که در سال ۱۹۸۸ شروع شد به عهده داشت و پروفسور اشمیت و پروفسور ریس کار خود را در سال ۱۹۹۴ به روی یک پروژه مشابه به نام "تیم جستجوی ابرنواختر های-زی" شروع کردند.

هدف آنها اندازه گیری ابرنواخترهای "نوع یک آ" بود. اینها پایان درخشان یک نوع ستاره فشرده موسوم به کوتوله سفید هستند.

درخشندگی ابرنواخترها تقریبا برابر است بنابراین میزان نوری که از آنها در زمین دیده می شود باید نشانه فاصله آنها باشد؛ تغییرات اندک در رنگ آنها نشانگر سرعت حرکت آنهاست.

در آن زمان تیم های رقیب انتظار داشتند که سرعت حرکت ابرنواخترهای دورتر - در مقایسه با نمونه های نزدیک تر - درحال کم شدن باشد؛ یعنی سرعت روند انبساط جهان نسبت به زمان انفجار بزرگ کاسته شده باشد.

اما هر دو تیم به یک نتیجه رسیدند: اینکه ابرنواخترهای دورافتاده تر در حال شتاب گرفتن هستند، که حکایت از انبساط بیشتر جهان داشت.

پروفسور پرلماتر گفت اینکه دو تیم رقیب یکدیگر بودند احتمالا زمینه را برای نتیجه ای غافلگیرکننده فراهم می کرد.

او گفت: "در چهار یا پنج سال آخر مطالعه، رقابت خیلی شدید بود."

"دو گروه نتایج خود را به فاصله چند هفته از هم اعلام کردند و نتیجه آنها خیلی نزدیک بود؛ یکی از دلایل پذیرش سریع نتیجه توسط جامعه نجومی هم همین بود."

نتایج در نهایت عصر تازه ای در علم کیهان شناسی را رقم زد، یعنی تلاش برای درک آنچه باعث این شتاب گرفتن در انبساط جهان شده است.

پروفسور پرلماتر ابراز شادمانی می کند که کمیته نوبل چنین مسائل بنیادی ای را پررنگ کرده است.