سپهر سعادت -
آیت الله صانعی در سن 72 سالگی به یکی از نمادهای نواندیشی دینی در مکتب قم تبدیل شده است و روحانیون بنیادگرا با بهره مندی از حمایت های دولتی می کوشند به هر قیمتی که شده صدای این مرجع نواندیش را خاموش کنند.با این حال صدای آیت الله صانعی هر روز رساتر از گذشته به گوش می رسد و مواضعش پژواک بیشتری پیدا می کند.سرنوشت او در حال تبدیل شدن به سرنوشت مرجع فقید آیت الله العظمی منتظری است که در حصرخانگی پیامش را به گوش همگان رساند.
بدعت بنیادگرایان
تقریبا تمام صاحب نظران شیعه باور دارند که نمی توان مرجعیت یک عالم دینی را با صدور بخشنامه یا اطلاعیه تایید یا سلب کرد به ویژه اگر شایبه های سیاسی و غرض های شخصی در پس چنین تصمیمهایی نهفته باشد.مرجعیت عالمان شیعه بر اساس عرف از طریق تاییدیه اساتید آنان اثبات می شود و سازوکار دیگری برای این موارد تعبیه نشده است. تصمیم جامعه مدرسین حوزه علیمه قم مبنی بر عدم احراز صلاحیت آیت الله صانعی برای مرجعیت نیز از همین رو تصمیمی است که در بهترین حالت می تواند برای پیروان این تشکل حایز اعتبار باشد.این تشکل که توسط آیت الله یزدی رییس سابق قوه قضاییه اداره می شود در طول سالهای حیات جمهوری اسلامی ذاتی محافظه کار داشته و سوگیری های سیاسی اش همیشه به سمت جریانهایی بوده که از یک جامعه بسته اسلامی حمایت کرده اند.
پیروزی محمد خاتمی در دو دوره انتخابات ریاست جمهوری شکستی بزرگ برای این تشکل دینی-سیاسی بود اما با قدرت رسیدن محمود احمدی نژاد، جامعه مدرسین نیز اعتماد به نفس خود را بازیافته است و امروز علاوه بر طرفداری آشکار از تصمیم های حکومت در سرکوب مخالفان،خود را دارای حدی از اقتدار می بیند که می تواند درباره مرجعیت سایر عالمان دینی نیز تعیین تکلیف کند.با این حال به نظر می رسد که تصمیم این مجمع در عدم احراز مرجعیت آیت الله صانعی بیش از هر چیز نشات گرفته از نگرانی آنان درباره محبوبیت روزافروزن آیت الله صانعی است.
نگرانی از رواج نواندیشی
آن چه اکنون اسباب نگرانی بنیادگرایان مستفر در قم را فراهم آورده دیدگاه های نواندیشانه ای است که آیت الله صانعی پیرامون برخی از مسایل چالش برانگیز فقهی و سیاسی ابراز کرده است.فتواهای نواندیشانه وی مستندی در دست طرفداران سازواری دین و دموکراسی است که از ظرفیت بالای اسلام برای انطباق با جهان مدرن دفاع می کنند.آیت الله صانعی با دیدگاههای روشنگرانه پیرامون حقوق زنان همچون برابر دانستن دیه زن و مرد، قائل شدن حق قضاوت برای زنان، ریاست جمهوری زنان و قایل شدن به حق مردم در تعیین سرنوشت سیاسی خود و ده ها فتوای نواندیشانه دیگر پایه های بنیادگرایی در مکتب قم را به لرزه درآورده است. خشم بنیادگرایان اما زمانی به اوج خود رسید که وی در جریان انتخابات ریاست جمهوری به صراحت محمود احمدی نژاد را دروغ گو خطاب کرد و پس از مشاهده سرکوب معترضان در جریان تجمع های پس از انتخابات نیز حکومت را به شدت مورد ملامت قرار داد.موضع گیری صریح آیت الله صانعی در محکومیت اقدام های حکومت جایگاه او را در میان میلیونها هوادار جنبش سبز برجسته کرده است. طنین شعارهای "روحانی واقعی،منتظری صانعی" که در جریان تجمع های پس از انتخابات توسط هواداران این جنبش سرداده شده نیز نشان از توجه اعضای این جنبش به نقش روحانیون نواندیش دارد.با درگذشت آیت الله العظمی منتظری نقش آیت الله صانعی میان هواداران جنبش سبز مهم تر و حیاتی تر شده و نگرانی از این نقش کلیدی خواب بنیادگرایان را در تهران و قم آشفته تر کرده است.
آیت الله محبوب تر می شود
بنیادگرایان برای مقابله با آیت الله صانعی جز استفاده از شیوه های ایضایی و تبلیغات تحریک آمیز ابزار دیگری ندارند.آنها با استفاده از نیروهای لباس شخصی می توانند به تجاوز علیه بیت و دفاتر این مرجع تقلید ادامه داده و جلوی نشر رساله هایش را بگیرند.می توانند او را حصر خانگی کرده و اجازه دید و بازدید را جز به بستگان درجه اولش ندهند،می توانند رسانه ها را از انتشار اخبار مربوط به وی بازدارند و خود نیز او را "شیخ یوسف صانعی" بخوانند.این تمام کاری است که از دست بنیادگرایان برمی آید اما همه این ها یک نتیجه خواهد داشت. آیت الله صانعی محبوب و محبوب تر خواهد شد.
0 comments:
ارسال یک نظر