بیکاری در ایران در مرز هشدار قرار دارد

در حالیکه سال جاری با وعدۀ رئیس دولت مبنی بر "ایجاد یک میلیون و صد هزار شغل در کشور" آغاز شد و وزیر کار نیز در واکنش به اعلام نرخ بیکاری اعلام کرده بود "رقم موجود بیکاری را می‌پذیرید، اما آنرا قبول ندارد"، و با اینکه نزدیک به سه هفته از فصل پائیز گذشته و مرکز آمار ایران هنوز نرخ بیکاری تابستان را اعلام نکرده، اما کارشناسان اشتغال خاطرنشان کرده اند "در تابستان سال‌جاری نرخ بیکاری رشد زیادی داشته است."

این درحالیست که براساس اعلام شورای عالی کار، "چهار میلیون نفر بیکار در کشور وجود دارند" و همزمان نماینده سابق کارفرمایان ایران در اجلاس جهانی کار گفته است "من قاطعانه اعلام می کنم که امروز بیش از شصت درصد نیروی کار فعال کشور در شرایط بیکاری قرار دارند، ضمن اینکه نرخ بیکاری نیز همواره بالاتر از ٢۵درصد است."

به گزارش فرارو، در اواسط خردادماه امسال، غلامحسین حسینی‌نیا، معاون پژوهش، آموزش و کارآفرینی وزارت تعاون ازثبت نام ۹۹۰ هزارنفر جویای کار در سامانه وزارت تعاون و شناسایی ٣۵١ هزار جایگاه شغلی توسط بنیادهای توسعه کارآفرینی و تعاون خبر داد.

همچنین ولی الله داوود آبادی عضو شورای عالی اشتغال با هشدار نسبت به احتمال افزایش مجدد نرخ بیکاری در کشور گفت: "تحقق هدف اشتغالزایی ١.1 میلیون نفری در سال جاری با ابهام مواجه شده است."

پایان روند نزولی نرخ بیکاری

در همین حال آمار از افزایش نرخ بیکاری در سال جدید حکایت می‌کرد، روند نزولی نرخ بیکاری آرام آرام به سیر صعودی تبدیل شد. بطوریکه روند نرخ بیکاری کشور درسال گذشته، در پنج سال گذشته بی سابقه و در بالاترین جایگاه قرار داشت.

بر اساس این گزارش، روند افزایشی نرخ بیکاری در بهار سال‌جاری در حالی اوج گرفت و به ١۴.6 درصد رسید که این نرخ در زمستان ۸۸ نیز١۴.1درصد بود و با فصول قبل تر از خود فاصله بیشتری گرفته بود.

ابهام در صحت نرخ بیکاری

برخی کارشناسان نرخ بیکاری واقعی را چند درصد بالاتر از نرخ بیکاری مرکز آمار می دانند و برخی نیز حتی نرخ واقعی را تا دو برابر اعداد و ارقامی که اعلام می شود ذکر می کنند. آنها فکر می کنند "سربازان"، "زنان خانه دار"، "دانشجویان" و "دانش آموزان" نباید در گروه شاغلین قرار بگیرند.

همچنین چالش دیگری که در زمینه نرخ بیکاری وجود دارد، ناشی از این است که مرکز آمار هر شخصی را که تا دو ساعت در هفته کار داشته باشد را شاغل می داند در صورتی که در قانون کار میزان ساعت کار هفتگی ۴۴ ساعت برآورد شده است.

شائبه تغییر ۴۴ برابری ساعت کار هفتگی

از سویی مرکز آمار ایران که بارها مورد انتقاد فعالان و کارشناسان بازار کار و در برخی مواقع حتی مدیران دولتی اشتغال قرار گرفته است، نحوه محاسبه نرخ بیکاری را برگرفته از فرمول و استاندارد جهانی می داند و به هیچ وجه شائبه تغییر ۴۴ برابری ساعت کار هفتگی را نمی پذیرد.

هرچند وزیر کار و امور اجتماعی در ابتدا نرخ بیکاری ١۴.6درصدی فصل بهار سال‌جاری را نمی پذیرفت و قبول آن را نشانه افزایش ٣.5 میلیون نفری تعداد بیکاران دانست ولی پس از مدتی کوتاه آن را به ناچار پذیرفت.

وزیر کار: نرخ بیکاری تابستان کاهشی است

عبدالرضا شیخ الاسلامی در گفتگو با مهر اعلام کرده بود با اقدامات انجام شده ، نرخ بیکاری در فصل تابستان تعدیل خواهد شد؛ بنابراین باید به زودی منتظر کاهش نرخ بیکاری در کشور باشیم.

وزیر کار و امور اجتماعی سپس در پاسخ به این پرسش که آیا برای پیش بینی کاهش نرخ بیکاری محاسبات و ارزیابی های خاصی صورت گرفته است؟ گفت: "در هر صورت با کارهای انجام شده من پیش بینی می کنم نرخ بیکاری کاهش می یابد."

وی آمار ارائه شده درخصوص نرخ بیکاری را نادرست دانست و با بیان اینکه وزارت کار با بی‌میلی آمار کارشناسان را می‌پذیرد، گفته بود "وزارت کار چنین برداشتی ندارد. با وجود این اگر از ما بپرسند، همان آمار را می‌دهیم ولی ته دلمان آن را اشتباه می‌دانیم."

انتقاد از صنعتی ها / بیکاری شصت درصدی جوانان

این در حالی است که عباس وطن پرور، نماینده سابق کارفرمایان در اجلاس جهانی کار در خصوص روند نرخ بیکاری در کشور به ویژه در تابستان سال‌جاری با تاکید براینکه با نشانه های موجود نرخ بیکاری در فصل تابستان دوباره افزایش خواهد یافت، اظهار کرد با وجود اینکه هفت ماه از سال و نه ماه از تصویب قانون بودجه ۸۹ گذشته است، هنوز دولت کتاب قانون را ارائه نکرده است.

وی معتقد است علیرغم اینکه بیش از یکسال از زمان اجرای قانون برنامه چهارم سپری شد ولی هنوز برنامه جدیدی ارائه نشده است و هیچ گزارشی نیز از روند اجرا و تحقق برنامه چهارم در دست نیست.

وطن پرور به عملکرد وزارت صنایع در ارائه گزارش رشد صنعتی کشور اشاره کرد و بیان داشت اخیرا در گزارش بانک مرکزی اطلاعات مختلفی به جز گزارش روند رشد صنعتی کشور که باید از سوی وزارت صنایع اعلام شود وجود دارد که در کنار هم قرار دادن همه اینها و مسائل دیگر می توان افزایش دوباره نرخ بیکاری را مسجل کرد.

وی خاطر نشان کرد من قاطعانه اعلام می کنم که امروز بیش از شصت درصد نیروی کار فعال کشور در شرایط بیکاری قرار دارند، ضمن اینکه نرخ بیکاری نیز همواره بالاتر از ٢۵درصد است و این نرخ در قشر جوان به بالای شصت درصد نیز رسیده است.

گفتنی است درحالی که گزارش های قبلی مرکز آمار ایران و کارشناسان نشان داده بود که نرخ بیکاری بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته، ۳٫۵ درصد افزایش داشته است، اما با اینحال ولی‌الله صالحی، عضو شورای‌عالی کار گفته است که "بیکاری در کشور ما وجود ندارد. "

وی خاطرنشان کرده بود "همه افراد صبح که از خواب بیدار می‌شوند به دنبال انجام کاری هستند و همیشه در بازار کار، افرادی هستند که برای پیدا کردن شغل جدید یا بهتر با میل خود از کار خارج یا اخراج می‌شوند. "