مستند تقلبی برای اثبات سلامت انتخابات

" ننگ ما ننگ ما،صدا و سیمای ما" شعار آشنایی است برای کسانی که سال گذشته در جریان تجمع های اعتراضی به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری حضور داشتند و می دیدند که چگونه رادیو و تلویزیون حکومتی ایران اخبار مربوط به اعتراض های هواداران جنبش سبز را قلب ماهیت می کند و از آنها به عنوان شورشی و آشوب طلب نام می برد. برای خیل عظیم این معترضان تعجب آور نبود زمانی که تلویزیون حدود دو ماه پس از انتخابات کارنامه اش را در ضدیت با هواداران تغییر کامل کرد و برخی از چهره های شناخته شده اصلاح طلب را روبروی دوربین ها نشاند تا با ابراز ندامت از گذشته خویش، از آقای خامنه ای طلب عفو و بخشش کنند. استودیوی ضبط برنامه های اعتراف گیری در اکثر موارد فاصله چندانی با اتاق های بازجویی نداشتند و مجریان و تیم فیلمبرداری صدا و سیما در عمل آلت دست بازجویان بودند. نقشی که "ایمان مراتی" مجری "بخش خبری هشت و سی" در برنامه اعتراف گیری از "محمد علی ابطحی" و "محمد عطریان فر" بازی کرد یا نقشی که "محمد رضا حیدری" مجری سرشناس شبکه دو سیما در اعتراف گیری از "سعید حجاریان"،"سعید شریعتی" و "محمد رضا تاجیک" به انجام رساند نمونه هایی روشن از خدمت گزاری تلویزیون برای نهادهای امنیتی در جریان تحولات پس از انتخابات به شمار می روند. خدمتی که با پشتیبانی تمام عیار "عزت الله ضرغامی" رییس سازمان صدا و سیما همراه بوده  و به دلیل انتصاب وی توسط "آیت الله خامنه ای" نقش رهبری جمهوری اسلامی در پخش برنامه های اعتراف نیز انکار ناپذیر است.

بازجویان سناریو نویس
عزت الله ضرغامی در سخنان هفته گذشته خود توضیح روشنی درباره ماهیت برنامه های به اصطلاح مستند سالگرد  انتخابات ریاست جمهوری نداد اما گزارشهایی وجود دارد که نشان می دهد این برنامه ها حاصل مصاحبه های تقطیع شده کنشگران اصلاح طلب بازداشت شده است که در جریان بازجویی های فشرده و تحت فشارهای روحی و جسمی از رفتارهای گذشته خود ابراز ندامت کرده اند. گزارشهای موجود همچنین حاکی است که در این برنامه ها به روابط شخصی و خانوادگی  سران جنبش سبز و احزاب اصلاح اصلاح طلب پرداخته می شود و روزنامه نگاران و فعالان سیاسی هوادار جنبش در خارج از کشور هم در آن  به داشتن روابط غیراخلاقی و ارتباط با سازمان هایی مانند سلطنت طلب ها و مجاهدین خلق متهم شده اند. برخی از کارمندان صدا و سیما که در جریان فیلم های تهیه شده برای این به اصطلاح مستند تلویزیونی بوده اند در مصاحبه ای افشا کرده اند  که کار تهیه فیلم ها توسط سپاه پاسداران انجام گرفته  و تدوین آن به عهده پرسنل تلویزیون بوده است. به گفته این افراد نیت اصلی تهیه کنندگان فیلم های مربوط به سالگرد انتخابات، معرفی رهبران جنبش سبز به عنوان افرادی وابسته به بیگانه و خائن به وطن بوده است. در یکی دو هفته گذشته هم گوشه هایی از این برنامه ها روی آنتن رفته که نیت اصلی سازندگان آن را برملا می کند. برای نمونه برنامه خبری هشت و سی در گزارشی که حدود ده روز پیش پخش کرد "فاطمه حقیقت جو" نماینده مجلس ششم و فعال سیاسی ساکن ایالات متحده را متهم به وابستگی به بیگانگان کرد و گزارش دیگری هم با ادعاهایی مشابه برای تخریب وجهه "علی افشاری" فعال سابق دانشجویی و فریبا داوودی مهاجر  روی آنتن رفت. گفته می شود که حال و هوای این گزارشها یعنی طرح ادعاهای بدون سند درباره زندگی خصوصی و مسایل شخصی فعالان مخالف حکومت به علاوه ادعاهای فراوان مبنی بر وابستگی آنان به سرویس های امنیتی بیگانه یا سازمان های سیاسی بدنام در مستند سالگرد انتخابات به شکل پررنگ تری مطرح شده است.

تاکتیک های قدیمی با چاشنی های امروزی
در مهر ماه گذشته زمانی که اعتراف های "سعید حجاریان" در تلویزیون جمهوری اسلامی به نمایش درآمد چشمان بسیاری از بینندگان پر از اشک شد. او را  پس از هفته ها بازداشت روبروی دوربین ها نشانده بودند تا با زبانی که از فردای ترورش در سال 78 به خوبی قادر به بازگویی کلمات نیست نسبت به گذشته خود ابراز ندامت کند. اعتراف گیری از  فردی مانند حجاریان که توان جسمی به شدت محدودی دارد علامت سوال های فراوانی را در ذهن تحلیلگران مسایل ایران ایجاد کرد. نقطه مشترک تحلیل ها اما این بود که حکومت به دلیل ناکامی تمام عیارش در اقناع مخاطبان معترض به وضع موجود نیازمند اعتراف گیری از حجاریان و سایرچهره های نام آشنای اصلاح طلب تحت هر شرایطی بوده است. آنها پروژه اعتراف گیری را با روزآمد کردن متدهای آن پیش بردند و بر خلاف سابق که اعتراف های تلویزیونی در فضایی بسته و کاملا تصعنی ضبط می شد این بار در استودیوهای متعلق به صدا و سیما در قالب مصاحبه و میزگرد به اجرا در آمد اما حتی اضافه کردن چاشنی های این چنینی به اعتراف های تلویزیونی هم ماهیت موضوع را تغییر نداد و  مرده ریگ اعتبار رسانه حکومتی ایران را نزد مخاطبان مردد خود کم تر و کم تر کرد به گونه ای که برنامه های سرگرم کننده تلویزیون نیز تحت تاثیر جهت گیری سیاسی این رسانه قرار گرفتند و انبوهی از شهروندان معترض به حکومت ترجیح دادند برای پر کردن وقت خود با سریال های تلویزیون، رسیورهای خود را روشن کنند و ببینده شبکه های فارسی زبان خارج از کشور شوند.

آزادی در قبال اعتراف
اعتراف به زوال جایگاه تلویزیون نزد مخاطبان در سخنان اخیر عزت الله ضرغامی نیز بازتاب داشت. او اذعان کرد که به دلیل قدرت تبلیغات در حال حاضر سرکوب به سادگی سال 1360 ممکن نیست. با این حال ظاهرا مسوولان رسانه حکومتی ایران علیرغم آگاهی از تغییر وضعیت نسبت به سال 60 از توسل به الگوهای کلیشه ای برای اقناع مخاطبان معترض دست برنمی دارند و در هماهنگی و انطباق با اتاق فکرهای امنیتی، پخش برنامه های اعتراف را در دستور کار خود قرار داده اند. سناریوهای لازم برای ساخت این برنامه ها معمولا به سفارش وزارت اطلاعات یا سپاه پاسداران و توسط تیم بازجویان اوین نوشته می شود و کنشگران اصلاح طلب و روزنامه نگاران نیز همواره سوژه های اصلی چنین سناریوهایی بوده اند. مضمون های کلیشه ای و شبیه به هم سناریوهای اعتراف گیری که طی ماه های پس از انتخابات به اجرا درآمده  برای ناظران جای تردیدی باقی نگذاشته که نویسندگان متن های این اعتراف ها از یک ذهنیت واحد تغذیه می شوند. گزارشهای متعدد از تحت فشار بودن زندانیان سیاسی برای انجام مصاحبه های تلویزیونی علیه جنبش سبز هم موید همین نکته است. بر پایه این گزارش ها بازجویان فشارهای فراوان و دامنه داری را روی حلقه مشاوران بازداشت شده میرحسین موسوی اعمال کرده اند تا اراده آنها را برای ممانعت از اعتراف های تلویزیونی بشکنند. فشار بر "محمد نوری زاد" روزنامه نگار منتقد آیت الله خامنه ای ،"عماد بهاور" عضو شاخه جوانان نهضت آزادی، "حمزه کرمی" مسوول سایت جمهوریت در انتخابات ریاست جمهوری، "امیر حسین کاظمی" وبلاگ نویس ، "محمد داوری" سردبیر سایت سحام نیوز ارگان حزب اعتماد ملی  و ده ها بازداشتی دیگر برای انجام اعتراف های تلویزیونی در راستای همین هدف اعمال شده است اما بر خلاف انتظار بازجویان اوین، غالب بازداشت شدگان هزینه های امتناع از اعتراف را به جان خریده و روبروی دوربین ظاهر نشده اند.

 با این حال گزارشها حاکی است که در برنامه به اصطلاح مستند صدا و سیما برای سالگرد انتخابات حتی مصاحبه های افرادی که حاضر به اعتراف شده اند نیز تقطیع شده و تنها بخش هایی روی آنتن خواهد رفت که در آن رهبران جنبش سبز به دلیل اقدام هایشان پس از انتخابات ریاست جمهوری مورد سرزنش قرار گرفته اند. همچنین گزارشهای متعددی از  فشار نهادهای امنیتی بر برخی از زندانیان تازه آزاد شده وجود دارد که نشان می دهد بازجویان طی ملاقات با این افراد آنها را تهدید کرده اند  در صورتی که حاضر به انجام اعتراف نشوند دوباره به اوین بازگردانده خواهند شد. یکی از این گزارشها مربوط به حمزه کرمی مدیر سایت جمهوریت است که ماموران امنیتی از وی خواسته بودند علیه "آیت الله هاشمی رفسنجانی" مصاحبه تلویزیونی کند اما وی این درخواست را رد کرد و به همین دلیل با تمدید مرخصی پنج روزه وی موافقت نشد و به زندان بازگردانده شد.

گوش شنوایی نیست
رهبران جنبش سبز تاکنون بارها نسبت به پخش برنامه اعتراف های تلویزیونی واکنش نشان داده اند و مراجع تقلید منتقد حکومت نیز نسبت به این اقدام بی تفاوت نبوده اند. برای نمونه "آیت الله صانعی" علاوه بر فاقد وجاهت خواندن دادگاهی که زندانیان اصلاح طلب در آن محاکمه شدند اعتراف گیری از این افراد را فاقد  ارزش شرعی خواند. مرجع فقید "آیت الله العظمی منتظری" نیز تابستان گذشته پس از پخش اولین سری از اعتراف های تلویزیونی زندانیان سیاسی در بیانیه ای این اعترافات را غیر شرعی و بی اعتبار خواند. واکنش رهبران جنبش سبز به پروژه اعتراف گیری اما جنبه های دیگری را نیز دربر گرفته است.

میرحسین موسوی در یکی از شدیداللحن ترین بیانیه هایش پس از انتخابات با نمایشی خواندن دادگاهی که چهره های اصلاح طلب در آن محاکمه می شدند اعتراف برخی از چهره های اصلاح طلب در این دادگاه را اعتراف هایی دانست که رنگ شکنجه‌های قرون وسطایی از آن هویداست. او در این بیانیه با دفاع از کسانی که ناگزیر به انجام اعتراف های تلویزیونی بوده اند گفت که " دندان شکنجه‌گران و اعتراف‌گیران، دیگر به استخوان مردم رسیده است تا جایی که اینک از میان کسانی قربانی می‌گیرند که خدمات بزرگ به کشور و نظام در کارنامه دارند.» مهدی کروبی دیگر رهبر جنبش سبز نیز بارها با ادبیاتی صریح اعتراف گیری از زندانیان پس از انتخابات را محکوم کرده و به اعتراف گیران هشدار داده که نمی توان با چنین ترفندهایی عقل از مردم ببرند و آفتاب حقیقت را زیر خاک کنند. کروبی در نامه ای که اردیبهشت ماه گذشته به دادستان تهران نوشت شرحی از ماجرای فشارها بر محمد داوری سردبیر سابق سایت سحام نیوز برای انجام اعتراف های تلویزیونی ارایه کرد و از "عباس جعفری دولت آبادی" و مجموعه تحت مدیریتش خواست که چرخ تواب سازی را متوقف کنند. کروبی در شرح خود از فشارهای وارده بر زندانیان پس از انتخابات برای انجام اعتراف های تلویزیونی همچنین گفت که" زندانیان را برای تمرین اعترافات از چند روز پیش از موعد به محل مقرر می برند و از آنها می خواهند که اعترافات خود در برابر مردم را تمرین کنند مبادا که به هنگام نمایش عمومی، خللی در اجرای آن نمایش پیش آید و آنگاه آنچنان از اعترافات سخن می گویند که انگار خودشان نمی دانند این اعترافات در چه فرایندی تولید شده اند. افراد را وادار می کنند تا بگویند که در انتخابات تقلبی صورت نگرفته گویی با اعتراف آنها واقعیت تغییر می کند. زندانیان را تحت فشار قرار می دهند تا بگویند که به ولایت فقیه آن هم از نوع مطلقه اش اعتقاد دارند، حال آنکه مشخص نیست که این چه اعتقادی است که باید در گذر از زندان و تحمل فشار زندان انفرادی و مصائب دیگر، بر زبان بیاید."

نامه ها و هشدارهای رهبران جنبش سبز در محکومیت اعتراف های تلویزیونی اما کوچکترین تاثیری در اراده دستگاه های امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی نداشته است و پخش برنامه به اصطلاح مستند اعتراف گیری در سالگرد انتخابات ریاست جمهوری از تلویزیون نیز گواه آن است که حکومت ترفندی جز اعتراف گیری را برای بدنام کردن جریان هواخواه تغییر نمی شناسد. ترفندی که ناکامی خود را در اقناع ذهن مخاطبان بارها و بارها نشان داده و  بیش از هر چیز نتیجه ناتوانی حکومت در متقاعد کردن میلیونها شهروند ناراضی از وضع موجود است.

(نیلوفر زارع؛ جرس)

0 comments:

ارسال یک نظر