کلمه- زهرا امیری:
دولت انگلیس پس از آخرین قطعنامه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی هسته ای و صدور قطعنامه از سوی شورای حکام، بانک مرکزی ایران را تحریم کرد. نمایندگان مجلس ایران نیز با اکثریت آراء ( ۱۷۹ نفر رأی موافق، ۴ نفر رأی مخالف و ۱۱ نفر رأی ممتنع) طرح کاهش روابط میان ایران و بریتانیا را تصویب کردند. عده ای با عنوان «دانشجویان بسیجی» در اقدامی خلاف موازین بین المللی از جمله کنواسیون ژنو به سفارت بریتانیا در ایران حمله کردند. کارمندان سفارت را چندین ساعت بازداشت و اسناد سفارت را به خیابان ریختند.
گذشته از آنکه روابط دیپلماتیک ابزاری برای حفظ منافع ملی کشور ها است گو اینکه بسیاری از کشور ها در زمان جنگ هم روابط دیپلماتیک خود را قطع نمی کنند و اینکه دولت بریتانیا و هم پیمانانش در اتحادیه اروپا یقینا پاسخ سخت تری به این اقدامات خواهند داد. بررسی ریشه های اتفاقات اخیر از منظر داخلی ضروری است.
تشدید اختلاف با دولت بریتانیا به دو سال قبل و به انتخابات ریاست جمهوری ۸۸ باز می گردد. رهبری در اولین نماز جمعه پس از انتخابات انگلستان را «خبیث‌ترین» دشمن ایران خواند و جماعت حاضر در نماز جمعه، شعار «مرگ بر انگلیس»، «مرگ بر اسراییل» و سپس «مرگ بر آمریکا» سرداد. از آن پس تنش در مناسبات دیپلماتیک میان تهران و لندن افزایش یافت. اگر تا به آنروز این آمریکا بود که نقش دشمن بزرگ را بر عهده داشت در نماز جمعه ۲۹ خرداد ۱۳۸۸ انگلیس از نقش یک دشمن کوچک به نقش دشمن بزرگ ارتقا پیدا کرد تا خوراک داخلی بیشتری برای سرکوب گسترده مردم تهران در روز شنبه ۳۰ خرداد ۱۳۸۸ فراهم گردد.
چند روز بعد تهران دو دیپلمات بریتانیایی را اخراج کرد و انگلیس هم در واکنش دو دیپلمات ایرانی را اخراج نمود. صدا و سیما گزارش داد که ایران بار دیگر سفیر خود را در لندن به تهران فراخوانده تا درباره‌ی دخالت‌های بریتانیا در امور داخلی ایران گزارش دهد و منوچهر متکی، وزیر امور خارجه ادعا کرد که بریتانیا از یکسال پیش در انتخابات ایران دخالت داشته و سعی کرده که انتخابات ایران را از خارج دستکاری کند.
==
در دو ساله اخیر سفارت بریتانیا چندین بار مورد حمله بسیجیان قرار گرفت در یکی از شدیدترین این حملات به دیوار سفارت انگلیس در تهران تیر اندازی شد. حتی ادعا شد که مرگ ندا آقاسلطان پروژه ای انگلیسی بوده و نمایشی خیابانی با همین مضمون جلوی سفارت انگلیس به نمایش در آمد. اما بر اساس برخی گزارش ها یکی از دلایل اختلاف با بریتانیا در سال ۸۸ این بود که دولت بریتانیا با استناد به مجازات‌های اقتصادی، یک میلیارد و ۶۴۰ میلیون دلار از دارایی های ایران را در لندن مسدود کرد. این خبر توسط یان پیترسون وزیر اقتصاد بریتانیا شامگاه پنج شنبه ۲۸خرداد اعلام شد. خبرگزاری دویچه وله همان زمان مدعی شده بود نیم میلیارد یورو از این مبلغ متعلق به یکی از فرزندان آیت الله خامنه ای بوده است.
در ادامه تنش ها نیز نه نفر از کارمندان سفارت بریتانیا در جریان اعتراضات سال ۸۸ دستگیر شدند و در اواخر سال ۸۸ مجلس ایران طرحی یک فوریتی برای قطع کامل روابط با انگلیس تصویب کرد، اما به دلیل برخی ملاحظات وزارت خارجه و وزارت اطلاعات، این طرح به جریان نیفتاد.
در سال ۸۹ سایمون گس سفیر انگلیس در تهران در یادداشتی به مناسبت روز جهانی حقوق بشر (۹ دسامبر، ۱۸ آذر) مواردی از "عدم بهره‌مندی" مردم ایران از حقوق مدنی و آزادی‌های سیاسی را برشمرد. این یادداشت چهار روز پس از انتشار، بهانه حمله‌های شدیدی به دولت انگلیس و سفیر این کشور شد. خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا و خبرگزاری فارس که به سپاه منسوب است از صبح یکشنبه، ۲۱ آذر، تیتر نخست خود را به این مسئله اختصاص داد.
سفیر انگلیس در یادداشت خود که زیر عنوان «جرم نسرین ستوده دفاع شجاعانه است» در سایت سفارت این کشور در تهران منتشر شده بود به آزار، اذیت و زندانی شدن "مدافعان حقوق بشر" در ایران، پرداخت. سایمون گس با اشاره به «وکلا، روزنامه‌نگاران، و اعضای سازمان‌های مردم نهاد که برای دفاع از هم‌وطنان‌شان خود را در معرض خطر قرار داده‌اند»، نوشت: «این گونه افراد در هیچ جای دنیا به اندازه ایران درخطر نیستند.» در بخشی از یادداشت سفیر انگلیس از نسرین ستوده یاد شده که وکالت شماری از متهمان حوادث پس از انتخابات مناقشه برانگیز سال ۸۸ را برعهده دارد و اکنون در بازدداشت به سرمی‌برد. گس نوشته بود: «دادستان‌های ایران اتهام مبهم "اقدام علیه امنیت ملی" را علیه خانم ستوده مطرح کرده‌اند، اما اتهام اصلی او در واقع دفاع شجاعانه و آشکار کردن بی‌عدالتی‌هایی است که حکومت ایران ترجیح می‌دهد پنهان بمانند.» سفیر انگلیس در یادداشت انتقادی خود نوشته بود: «تردیدی نیست که بخشی از وظیفه دیپلمات‌ها ایجاد ارتباط بین کشورهاست در جایی که بشود چنین ارتباطی ایجاد کرد … اما در عین حال یکی دیگر از وظایف دیپلمات‌ها توضیح و تشریح دیدگاه‌های دولتی است که برای آن کار می‌کنند برای عموم.» او می‌افزاید: « به عقیده ما اصولی را که در اعلامیه جهانی حقوق بشر و همچنین در کنوانسیون بین‌المللی حقوق سیاسی و مدنی ذکر شده و مورد تکریم قرار گرفته‌اند، نمی‌شود بنا به فرهنگ تفسیر و تعبیر کرد.»
این در حالی بود که تقریبا یک ماه پیش از انتشار این یادداشت مجمع عمومی سازمان ملل با رای اکثریت پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به تصویب رساند و نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی را به شدت محکوم کرد. در این قطعنامه نسبت به «ادامه آزار، ارعاب و تعقیب و پیگرد مخالفان سیاسی و مدافعان حقوق بشر، وکلاء، روزنامه نگاران و دیگر نمایندگان رسانه‌ها، کاربران و عرضه کنندگان خدمات اینترنتی، وبلاگ نویسان، روحانیون، هنرمندان، دانشگاهیان، دانشجویان، رهبران کارگری و اتحادیه‌های تجاری» ابراز نگرانی شده بود.
اصولا مناسبات ایران و انگلیس پس از انقلاب اسلامی همواره پر تنش بود سطح مناسبات ایران و بریتانیا، بعد از قطع روابط لندن با تهران در آذر ماه ۱۳۵۹، ۷ سال بعد ارتقاء یافت و اولین سفیر جمهوری اسلامی، غلامرضا انصاری، در سال ۱۳۶۷ عازم لندن شد. پس از صدور فتوای قتل سلمان رشدی سفارت انگلیس در ایران مجددا تعطیل شد با اجرای سیاست تنش زدایی سید محمد خاتمی سفارتخانه مجددا بازگشایی شد و در دولت دوم محمد خاتمی، محمد حسن عادلی عازم لندن شد. بعد از عادلی، و در یک یورش فله ای برای تغییر سفیران کار آمد تر ایران در خارج، و همزمان با انجام تغییرات مشابه در پاریس، برلین و مالزی، سفارت ایران در لندن به رسول موحدیان عطار رسید که در اندازه های اداری و سوابق سیاسی و علمی، عادلی نبود. بعد از خاتمه زمان سفارت عطار در لندن، دولت احمدی نژاد مهدی صفری، سفیر سابق در مسکو را برای این پست در نظر گرفت ولی دولت بریتانیا با این ماموریت روی موافق نشان نداد.
در واقع از ابتدای حوادث پس از انتخابات سال ۸۸ سفارت بریتانیا در ایران و سفارت ایران در لندن سفیر نداشت و روابط میان دو کشور در سطح کاردار « جین ماریوت » و «طهماسبی» اداره می شد.
تا اینکه چند ماه پیش تلویزیون فارسی بی بی سی مستندی با عنوان «خط و نشان رهبری» پخش کرد درست در شبی که قرار بود این مستند پخش شود شبکه تلویزیونی بی بی سی در اکثر نقاط کشور با ارسال پارازیت قطع شد. اما این فیلم در وبسایت بی بی سی قرار گرفت. این مستند با پخش بخشی از فیلم های اعتراضات خیابانی پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ و با این جمله آغاز شد: میلیون ها نفر در خیابان های تهران یک چیز را می خواهند اما یک نفر چیز دیگری می خواهد) و در ادامه با بررسی اتفاقات سال ۸۸ و با باز گویی زندگینامه آیت الله علی خامنه ای از زبان افرادی از جمله محمود مرادخانی (پسر خواهر ایشان)، ابوالحسن بنی صدر، هوشنگ اسدی، مهدی خلجی، علی مزروعی، سراج الدین میردامادی به انتقاد از ایشان پرداخته و چگونگی تسط ایشان بر وزارت دفاع، سپاه پاسداران، تاسیس وزارت اطلاعات و چگونگی گزینش حلقه درونی یاران او پرداخته شد.
از آنروز تا به امروز بسیاری از کشور های غربی مواضعی بسیار تند در قبال ایران گرفته اند به عنوان مثال مقامات فرانسوی در این مدت چندین باز از حمله نظامی به ایران سخن به میان آوردند اما حساب انگلیس جدا است.
ظاهرا سپاه پاسداران پیش از مجلس و دولت پالس منفی بیت رهبری را نسبت به سفارت انگلیس در یافت کرده بود. محمد باقر قالیباف از هفته ها پیش شکایت و خبر سازی در مورد سفارت انگلیس به بهانه خشک کردن عمدی درختان این باغ را آغاز کرده بود. در حالی که به گزارش روزنامه شرق در اثر بارش های اخیر و عدم رسیدگی شهرداری ۶۷۰ اصله درخت نابود شدند.
حالا با اقدامات به اصطلاح بسیجیان موسوم به دانشجو سفارت انگلستان و نروژ در تهران تعطیل شدند سفرای ایتالیا، فرانسه، هلند و آلمان نیز به کشور خود فراخوانده شدند و تحریم های جدیدی علیه ایران تصویب شد هزینه هایی که بیش از هر چیز زندگی تک تک مردم ایران را هدف قرار خواهد داد.
0 comments:
ارسال یک نظر