تلاش بانک مرکزی ایران برای کنترل نرخ ارز در بازار

برنامه چند ماه گذشته بانک مرکزی ایران برای کنترل نرخ ارز موفقیت آمیز نبوده است

به دلیل افزایش شدید قیمت ارز در ایران، بانک مرکزی این کشور برای کنترل قیمت ارز به همه شعب بانکهای دولتی و خصوصی اجازه داده تا ارز بفروشند.

بنابر اطلاعیه بانک مرکزی ایران، از این پس علاوه بر شعب ارزی بانک های ملی، ملت، صادرات و صرافی ها، "شعب مرکزی سایر بانکها نیز مجاز به فروش ارز مسافرتی می باشند."

طی روزهای اخیر نرخ برابری ارزهای مختلف با ریال به شدت افزایش پیدا کرده و هر دلار آمریکا در بازار آزاد به مرز ۱۳۰۰تومان رسیده است.

هر یورو نیز با قیمت ۱۷۷۵تومان و هر پوند نیز با قیمت ۲۰۴۰تومان در بازار آزاد معامله شده است.

این در حالی است که قیمت این ارزها که به صورت دولتی عرضه می شود در آخرین روز هفته در ایران (پنج شنبه هفتم مهر) بسیار کمتر از قیمت آن در بازار آزاد بوده است.

بنابر نرخی که بانک مرکزی ایران برای روز پنج شنبه اعلام کرده هر دلار آمریکا ۱۰۷۴تومان، هر یورو ۱۴۶۳تومان و هر پوند ۱۶۷۹تومان بوده است.

بانک مرکزی ایران در چند ماه اخیر برای کنترل بازار ارز سیاست های متفاوت و گاه متناقضی اجرا کرده است.

در اواخر بهار امسال، بانک مرکزی در پی افزایش شدید نرخ ارز ابتدا سعی کرد تا با تزریق حجم زیادی ارز، قیمت ها را کنترل کند اما بعد از ناکامی در کنترل قیمت ارز به این روش، یکباره قیمت انواع ارز را در بازار افزایش داد.

این تصمیم بانک مرکزی با مخالفت گسترده ای رو به رو شد. بعد از آن بانک مرکزی، تلاش کرد تا با افزایش عرضه و کاهش قیمت، تعادلی در بازار بوجود آورد.

برخی منتقدان اقتصادی در آن زمان معتقد بودند که دولت برای افزایش درآمد خود، به افزایش نرخ رسمی ارز اقدام کرده است و می خواهد تا با فروش ارزهای نفتی به نرخی بالاتر، درآمد ریالی خود را افزایش دهد.

بعد از آن نیز در اواخر مرداد بانک مرکزی محدودیت هایی برای فروش ارز وضع کرد و فروش ارز را به سه بانک ملی ایران، ملت و صادرات محدود کرد. بنابر تصمیم یک ماه و نیم پیش بانک مرکزی غیر از این سه بانک و صرافی های مستقر در مبادی خروجی ایران فروش ارز مسافرتی "توسط سایر صرافی‌ها و بانک‌های کشور" غیر مجاز اعلام شد.

اکنون با گذشت مدتی کوتاه بانک مرکزی دوباره وضع را به حالت سابق برگردانده با این امید که با این کار بتواند جلوی افزایش سریع قیمت ارز را بگیرد.

دو روز پیش محمود بهمنی اعلام کرده بود که قیمت دلار در روزهای آینده کاهش پیدا می کند اما "ما تا حدودی می توانیم ارز را در بازار کنترل کنیم و همین کار را هم در چند روز آینده انجام خواهیم داد."

به گفته آقای بهمنی، "نوسانات قیمت ارز ناشی مسائل اقتصادی جهان است اما ما در داخل حتما برای کنترل نرخ دلار برنامه ریزی خواهیم کرد."

برنامه تک نرخی کردن ارز یک دهه پیش در ایران به اجرا گذاشته شد و اکنون بانک مرکزی سعی دارد تا با اجرای همان برنامه، ثبات را به بازار ارز برگرداند اما در چند ماه اخیر شکاف قیمت ارز دولتی و آزاد روز به روز افزایش پیدا کرده است و بانک مرکزی نتوانسته مانع رشد قیمت شود.