نیلوفر زارع
54 هزار مامور آمارگیری در سراسر ایران بسیج شده اند تا با مراجعه به منازل شهروندان از آنها اطلاعاتی برای طرح سرشماری دریافت کنند. این طرح که از روز دوشنبه-2 آبان- کلید خورده، قرار است تا 20 روز ادامه یابد. متولیان طرح، مدام شهروندان را به همراهی و همکاری با ماموران آمارگیری دعوت می کنند و از آنها می خواهند اطلاعات درست و دقیق را در اختیار آمارگیران قرار دهند. این در حالی است که نهادهای دولتی خود طی سالهای اخیر از دادن آمار برخی شاخص های مهم نظیر خط فقر و رشد تورم و بیکاری امتناع کرده و گزارش های متعددی نیز از دستکاری دولت در آمارها منتشر شده است.
تلاش های دولتی برای جلب اعتماد
طرح سرشماری سراسری در ایران از سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۳۸۵ هر ده سال یک بار صورت گرفته است اما با اصلاح این قانون، فاصله زمانی سرشماری عمومی به پنج سال رسیده است. براساس سرشماری سال ۱۳۳۵ جمعیت ایران اندکی کمتر از نوزده میلیون نفر بود که در سال ۱۳۸۵ به بیش از هفتاد میلیون و چهارصد هزار نفر افزایش یافته بود. به گفته رییس مرکز آمار، این رقم در حال حاضر بیش از هفتاد و پنج میلیون و پانصد هزار نفر در قالب بیست و یک میلیون و دویست هزار خانوار است. مقام های دولتی می گویند که نتایج به دست آمده از سرشماری سال 1390 مبنای تصمیم گیریهای کلان در آینده خواهد بود. "نعمت الله ترکی" معاون برنامه ریزی استانداری تهران از طرح سرشماری به عنوان کاری بزرگ و یک رخداد تاریخی بسیار مهم یاد کرده و گفته این امر در تمام برنامه ریزی ها و تصمیم گیری ها موثر خواهد بود. "عادل آذر" رییس مرکز آمار ایران نیز داشتن اطلاعات و آمار را یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه و پیشرفت دانسته و گفته بدون آمار و اطلاعات درست، نمی‌توان اقدام صحیح و دقیقی انجام داد."
ابهام های معنی دار
دعوت مقام های دولتی از شهروندان برای همراهی با طرح سرشماری ملی واکنش های متفاوتی را در میان افکار عمومی به همراه داشته است. گزارشهای متعددی وجود دارد که نشان می دهد بسیاری از شهروندان نسبت به این طرح و نتایج آن بدبین هستند. در شبکه های اجتماعی و رسانه های غیررسمی نشانه های فراوانی از بدبینی عمومی نسبت به این طرح را می توان رصد کرد. برخی گزارشهای رسیده به "جرس" نیز مهر تاییدی بر این بدبینی است.بر اساس این گزارشها برخی از مردم هنگام مواجهه با آمارگیران می پرسند" وقتي كه سپاه و اطلاعات آمار ما را دارد و نيز چند بار در اين سالها آمارگيري شده است و وضعيت مردم بهبود نيافته چرا وفت خود و مردم را تلف مي كنيد و اين همه هزينه مي كنيد؟ " بدبینی به طرح سرشماری به حدی است که برخی از شهروندان در پاسخ به آمارگیران گفته اند "هدف این طرح سرگرم كردن مردم و دانشجويان براي چند صباحي و مشغول كردن فكر مردم به مسائل ديگر و بازی سیاسی جدید حکومت است." در این گزارشها از یک شهروند نقل شده که در پاسخ به مامور آمارگیری گفته است:" بهتر نيست بجاي اين آمارگيري برويد 3000 ميليارد تومان را پيدا كنيد و صرف مردم كنيد."
نگرانی از سوال های پرسشنامه
گزارشهای دریافتی نشان می دهد که بخشی از افکارعمومی نه تنها نتایج حاصله از طرح سرشماری را مفید به حال خود نمی دانند بلکه اساسا آن را در تقابل با منافع شان حس می کنند. طبق گزارشها برخی از مردم در پاسخ به پرسش ماموران آمارگیری پیرامون شغل شان گفته اند "مي شود چيزي بنويسيد كه به نفع مان تمام شود و مراكز امنيتي رويمان زوم نكند و يا مزاحم پيدا نكنيم؟ " موارد متعددی نیز بوده که شهروندان علاوه بر منزل مسکونی شان، خانه ای خاله از سکنه هم داشته اند اما به ماموران آمارگیری گفته اند خانه شان خالي نيست و از آن بطور مكرر استفاده می کنند. پاسخ آنها مبتنی بر این نگرانی بوده که مبادا براي خانه های خالی ماليات تعيين شود. برخی از مردم نیز نگران بوده اند طرح سرشماری با هدف قطع کردن یارانه های دولتی انجام گرفته شده باشد. نگرانی هایی از این دست ظاهرا چنان عمومی و رایج است که رئيس مركز آمار ايران در اظهاراتی برای اطمینان دادن به شهروندان وارد عمل شده و گفته:" سرشماري سال 1390 هيچگونه ربطي به اطلاعات اقتصادي خانوار كه در مورد پرداخت نقدي يارانه ها از سوي اين مركز جمع آوري شده است، ندارد." او گفته:" اطلاعات سرشماري متفاوت از اطلاعات اقتصادي خانوار است و نبايد اين شبهه براي هموطنان ايجاد شود كه نتايج اطلاعات سرشماري بر اطلاعات اقتصادي خانوار تطابق داده مي شود."
شوخی با سرشماری
برخی سوالات طرح شده در فرم سرشماری ملی دستمایه طنز و کنایه در میان افکار عمومی بوده است. کنایه هایی که رد پای آنها را علاوه بر محاوره های کوچه و خیابان می توان در شبکه های اجتماعی نیز سراغ گرفت. بر اساس یک گزارش رسیده به جرس، برخی از شهروندان در پاسخ به سوالی مبنی بر این که "آیا صاحب باغ - مزرعه و دام و طيور و گلخانه هستید؟" به کنایه گفته اند" بگذاريد احمدي نژاد ان هزار متر زمين وعده داده شده را بدهد تا بعد از آن، اين كارها هم مي كنيم." پرسش دیگر طرح شده در فرم سرشماری مبنی بر این که "آیا آشپزخانه شما اوپن است یا معمولی؟" نیز تعجب بسیاری از شهروندان را برانگیخته است. آنها می پرسند که پاسخ به این سوال چه تاثیری در برنامه ریزی های کلان مدیریتی می تواند داشته باشد؟ مقام های دولتی پاسخی به این پرسش نداده اند با این حال برخی ناظران می گویند که این سوال برآمده از نگاهی است که آشپزخانه اوپن را نماد غرب گرایی در فرهنگ ایرانی ارزیابی می کند و بنابراین متولیان آمارگیری در تحلیل داده ها قرار است به این نتیجه برسند که چه درصدی از جامعه به فرهنگ غربی گرایش پیدا کرده است.
واکنش به پنهان کاری دولت
نگرانی و بدبینی عمومی نسبت به اهداف و نتایج طرح سرشماری عمومی به حدی بالاست که آقای خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی نیز ناگزیر از موضع گیری درباره ان بوده است. او در نخسین روز سرشماری خطاب به مسوولان سازمان آمار گفته بود" هیچ انگیزه سیاسی و غیرسیاسی نباید در پردازش داده های سرشماری تاثیر گذار باشد و باید عملا نشان دهید که در پردازش اطلاعات و داده‌ها کاملا بیطرف و تابع واقعیات هستید تا دستگاههای مختلف هم به نتایج کار و آمارهایی که ارائه می شوند، اعتماد کامل کنند." گذشت نزدیک به دو هفته از آغاز طرح سرشماری نشان می دهد که ابراز اطمینان مقام های حکومتی نتوانسته جو بی اعتمادی عمومی را کاهش دهد. شبکه های اجتماعی مجازی محل بروز بسیاری از نگرانی ها در این رابطه بوده است. برای نمونه "سجاد سالک" روزنامه نگار اصلاح طلب در پست تازه وبلاگ خود با عنوان "آقایان،خانمها؛همکاری بی همکاری" پرسیده است:" چرا بايد با مرکز آمار دولتي همکاري کرد که همه آمارها را به سود خود دستکاري کرده و هر آمار و ارقامي فقط بايد به اين نتيجه منجر شود که اوضاع مردم بهتر شده و دولت، خدمتگزاري بي سابقه اي داشته است؟" او همچنین گفته " دولتي که مردم را نامحرم مي داند و از اعلام موجودي صندوق ذخيره ارزي خودداري کرده و ساده ترين آمارها را با شهروندان در ميان نمي گذارد چرا انتظار دارد مردم اطلاعات شخصيشان را با مامورانش در ميان بگذارند؟ دولتي که ثبت نام مردم براي دريافت يارانه را افتخار خودش و نشانه اعتماد مردم به دولت عنوان مي کند، از کجا معلوم فردا همکاري مردم با مرکز آمار را سند مشروعيت و محبوبيتش عنوان نکرده و از آن بهره برداري سياسي خاص خودش را انجام ندهد؟چرا بايد با مرکز آمار دولتي همکاري کرد که آمار و ارقام هرگاه به ضررش باشد مهر محرمانه مي خورد و اساسا ارائه آمارش در سال هاي گذشته حرف و حديث زيادي در پي داشته است؟"
سوالهایی از دست فضای مستقر بر بخشی از افکار عمومی را بازتاب می دهد که اعتماد خود را به حکومت از دست داده اند. بی اعتمادی به اهداف و نتایج طرح سرشماری ملی در واقع برخواسته واکنشی به رفتار نهادهای حکومتی است که با محرمانه نگاه داشتن آمارها و دستکاری در آنها طی سالهای اخیر گسست خود با شهروندان را روز به روز بیشتر کرده اند.آنها احتمالا سخنان میرحسین موسوی در مناظره انتخاباتی را بیاد می آورند که با زیرسوال بردن آمارهای ادعایی احمدی نژاد از وضعیت ایران گفت:" "بدانید که این نمودارها را بالا و پایین می‌کنند تا شما را گول بزنند و نقش مار می‌کشند تا سعی کنند شما را به بیراهه ببرند!."
54 هزار مامور آمارگیری در سراسر ایران بسیج شده اند تا با مراجعه به منازل شهروندان از آنها اطلاعاتی برای طرح سرشماری دریافت کنند. این طرح که از روز دوشنبه-2 آبان- کلید خورده، قرار است تا 20 روز ادامه یابد. متولیان طرح، مدام شهروندان را به همراهی و همکاری با ماموران آمارگیری دعوت می کنند و از آنها می خواهند اطلاعات درست و دقیق را در اختیار آمارگیران قرار دهند. این در حالی است که نهادهای دولتی خود طی سالهای اخیر از دادن آمار برخی شاخص های مهم نظیر خط فقر و رشد تورم و بیکاری امتناع کرده و گزارش های متعددی نیز از دستکاری دولت در آمارها منتشر شده است.
تلاش های دولتی برای جلب اعتماد
طرح سرشماری سراسری در ایران از سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۳۸۵ هر ده سال یک بار صورت گرفته است اما با اصلاح این قانون، فاصله زمانی سرشماری عمومی به پنج سال رسیده است. براساس سرشماری سال ۱۳۳۵ جمعیت ایران اندکی کمتر از نوزده میلیون نفر بود که در سال ۱۳۸۵ به بیش از هفتاد میلیون و چهارصد هزار نفر افزایش یافته بود. به گفته رییس مرکز آمار، این رقم در حال حاضر بیش از هفتاد و پنج میلیون و پانصد هزار نفر در قالب بیست و یک میلیون و دویست هزار خانوار است. مقام های دولتی می گویند که نتایج به دست آمده از سرشماری سال 1390 مبنای تصمیم گیریهای کلان در آینده خواهد بود. "نعمت الله ترکی" معاون برنامه ریزی استانداری تهران از طرح سرشماری به عنوان کاری بزرگ و یک رخداد تاریخی بسیار مهم یاد کرده و گفته این امر در تمام برنامه ریزی ها و تصمیم گیری ها موثر خواهد بود. "عادل آذر" رییس مرکز آمار ایران نیز داشتن اطلاعات و آمار را یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه و پیشرفت دانسته و گفته بدون آمار و اطلاعات درست، نمی‌توان اقدام صحیح و دقیقی انجام داد."
ابهام های معنی دار
دعوت مقام های دولتی از شهروندان برای همراهی با طرح سرشماری ملی واکنش های متفاوتی را در میان افکار عمومی به همراه داشته است. گزارشهای متعددی وجود دارد که نشان می دهد بسیاری از شهروندان نسبت به این طرح و نتایج آن بدبین هستند. در شبکه های اجتماعی و رسانه های غیررسمی نشانه های فراوانی از بدبینی عمومی نسبت به این طرح را می توان رصد کرد. برخی گزارشهای رسیده به "جرس" نیز مهر تاییدی بر این بدبینی است.بر اساس این گزارشها برخی از مردم هنگام مواجهه با آمارگیران می پرسند" وقتي كه سپاه و اطلاعات آمار ما را دارد و نيز چند بار در اين سالها آمارگيري شده است و وضعيت مردم بهبود نيافته چرا وفت خود و مردم را تلف مي كنيد و اين همه هزينه مي كنيد؟ " بدبینی به طرح سرشماری به حدی است که برخی از شهروندان در پاسخ به آمارگیران گفته اند "هدف این طرح سرگرم كردن مردم و دانشجويان براي چند صباحي و مشغول كردن فكر مردم به مسائل ديگر و بازی سیاسی جدید حکومت است." در این گزارشها از یک شهروند نقل شده که در پاسخ به مامور آمارگیری گفته است:" بهتر نيست بجاي اين آمارگيري برويد 3000 ميليارد تومان را پيدا كنيد و صرف مردم كنيد."
نگرانی از سوال های پرسشنامه
گزارشهای دریافتی نشان می دهد که بخشی از افکارعمومی نه تنها نتایج حاصله از طرح سرشماری را مفید به حال خود نمی دانند بلکه اساسا آن را در تقابل با منافع شان حس می کنند. طبق گزارشها برخی از مردم در پاسخ به پرسش ماموران آمارگیری پیرامون شغل شان گفته اند "مي شود چيزي بنويسيد كه به نفع مان تمام شود و مراكز امنيتي رويمان زوم نكند و يا مزاحم پيدا نكنيم؟ " موارد متعددی نیز بوده که شهروندان علاوه بر منزل مسکونی شان، خانه ای خاله از سکنه هم داشته اند اما به ماموران آمارگیری گفته اند خانه شان خالي نيست و از آن بطور مكرر استفاده می کنند. پاسخ آنها مبتنی بر این نگرانی بوده که مبادا براي خانه های خالی ماليات تعيين شود. برخی از مردم نیز نگران بوده اند طرح سرشماری با هدف قطع کردن یارانه های دولتی انجام گرفته شده باشد. نگرانی هایی از این دست ظاهرا چنان عمومی و رایج است که رئيس مركز آمار ايران در اظهاراتی برای اطمینان دادن به شهروندان وارد عمل شده و گفته:" سرشماري سال 1390 هيچگونه ربطي به اطلاعات اقتصادي خانوار كه در مورد پرداخت نقدي يارانه ها از سوي اين مركز جمع آوري شده است، ندارد." او گفته:" اطلاعات سرشماري متفاوت از اطلاعات اقتصادي خانوار است و نبايد اين شبهه براي هموطنان ايجاد شود كه نتايج اطلاعات سرشماري بر اطلاعات اقتصادي خانوار تطابق داده مي شود."
شوخی با سرشماری
برخی سوالات طرح شده در فرم سرشماری ملی دستمایه طنز و کنایه در میان افکار عمومی بوده است. کنایه هایی که رد پای آنها را علاوه بر محاوره های کوچه و خیابان می توان در شبکه های اجتماعی نیز سراغ گرفت. بر اساس یک گزارش رسیده به جرس، برخی از شهروندان در پاسخ به سوالی مبنی بر این که "آیا صاحب باغ - مزرعه و دام و طيور و گلخانه هستید؟" به کنایه گفته اند" بگذاريد احمدي نژاد ان هزار متر زمين وعده داده شده را بدهد تا بعد از آن، اين كارها هم مي كنيم." پرسش دیگر طرح شده در فرم سرشماری مبنی بر این که "آیا آشپزخانه شما اوپن است یا معمولی؟" نیز تعجب بسیاری از شهروندان را برانگیخته است. آنها می پرسند که پاسخ به این سوال چه تاثیری در برنامه ریزی های کلان مدیریتی می تواند داشته باشد؟ مقام های دولتی پاسخی به این پرسش نداده اند با این حال برخی ناظران می گویند که این سوال برآمده از نگاهی است که آشپزخانه اوپن را نماد غرب گرایی در فرهنگ ایرانی ارزیابی می کند و بنابراین متولیان آمارگیری در تحلیل داده ها قرار است به این نتیجه برسند که چه درصدی از جامعه به فرهنگ غربی گرایش پیدا کرده است.
واکنش به پنهان کاری دولت
نگرانی و بدبینی عمومی نسبت به اهداف و نتایج طرح سرشماری عمومی به حدی بالاست که آقای خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی نیز ناگزیر از موضع گیری درباره ان بوده است. او در نخسین روز سرشماری خطاب به مسوولان سازمان آمار گفته بود" هیچ انگیزه سیاسی و غیرسیاسی نباید در پردازش داده های سرشماری تاثیر گذار باشد و باید عملا نشان دهید که در پردازش اطلاعات و داده‌ها کاملا بیطرف و تابع واقعیات هستید تا دستگاههای مختلف هم به نتایج کار و آمارهایی که ارائه می شوند، اعتماد کامل کنند." گذشت نزدیک به دو هفته از آغاز طرح سرشماری نشان می دهد که ابراز اطمینان مقام های حکومتی نتوانسته جو بی اعتمادی عمومی را کاهش دهد. شبکه های اجتماعی مجازی محل بروز بسیاری از نگرانی ها در این رابطه بوده است. برای نمونه "سجاد سالک" روزنامه نگار اصلاح طلب در پست تازه وبلاگ خود با عنوان "آقایان،خانمها؛همکاری بی همکاری" پرسیده است:" چرا بايد با مرکز آمار دولتي همکاري کرد که همه آمارها را به سود خود دستکاري کرده و هر آمار و ارقامي فقط بايد به اين نتيجه منجر شود که اوضاع مردم بهتر شده و دولت، خدمتگزاري بي سابقه اي داشته است؟" او همچنین گفته " دولتي که مردم را نامحرم مي داند و از اعلام موجودي صندوق ذخيره ارزي خودداري کرده و ساده ترين آمارها را با شهروندان در ميان نمي گذارد چرا انتظار دارد مردم اطلاعات شخصيشان را با مامورانش در ميان بگذارند؟ دولتي که ثبت نام مردم براي دريافت يارانه را افتخار خودش و نشانه اعتماد مردم به دولت عنوان مي کند، از کجا معلوم فردا همکاري مردم با مرکز آمار را سند مشروعيت و محبوبيتش عنوان نکرده و از آن بهره برداري سياسي خاص خودش را انجام ندهد؟چرا بايد با مرکز آمار دولتي همکاري کرد که آمار و ارقام هرگاه به ضررش باشد مهر محرمانه مي خورد و اساسا ارائه آمارش در سال هاي گذشته حرف و حديث زيادي در پي داشته است؟"
سوالهایی از دست فضای مستقر بر بخشی از افکار عمومی را بازتاب می دهد که اعتماد خود را به حکومت از دست داده اند. بی اعتمادی به اهداف و نتایج طرح سرشماری ملی در واقع برخواسته واکنشی به رفتار نهادهای حکومتی است که با محرمانه نگاه داشتن آمارها و دستکاری در آنها طی سالهای اخیر گسست خود با شهروندان را روز به روز بیشتر کرده اند.آنها احتمالا سخنان میرحسین موسوی در مناظره انتخاباتی را بیاد می آورند که با زیرسوال بردن آمارهای ادعایی احمدی نژاد از وضعیت ایران گفت:" "بدانید که این نمودارها را بالا و پایین می‌کنند تا شما را گول بزنند و نقش مار می‌کشند تا سعی کنند شما را به بیراهه ببرند!."
0 comments:
ارسال یک نظر