این گفته های سردار قاسمی فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا در حالی بیان می شد که چاه شماره 24 در نفت شهر ایران می سوخت و نیروهای نفتی ایران 38 روز برای خاموش کردن این چاه در خشکی تلاش کردند .چاهی که روزانه هشت هزار بشکه نفت تولید می کرد، در مقابل تولید روزانه 5هزار بشکه نفت از چاه آتش گرفته درخلیج مکزیک . گفته های سردار با انتقادت زیادی مواجه شد و منتقدان از طول کشیدن مهار چاه شماره 24 نفت شهر برای انتقاد از سردار بهره بردند.در صورتی که سردار هیچ نقشی در خاموش کردن چاه شماره 24 نفت شهر نداشت .ولی منتقدان می گفتند اگر قرار به کمک باشد "چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است" حال پس از دوماه ونیم از این ماجرا این مستند با این رویکرد پخش می شود که شعار "ما می توانیم"دولت را تقویت کند وگوشه هایی هم به حادثه خلیج مکزیک بزند واینکه آنها 4ماهه توانستند وما 40 روزه در حالی که چاه خلیج مکزیک در عمق 1700 متری آب وعمق 5000هزار متری زمین بود تجربه ای که تاکنون اصلا صنعت نفت ایران حاصل نکرده است و چاه نفت شهر در عمق 400متری عمق زمین دچار انفجار مهیب شده بود.
کنار کشیدن خاتم
قرارگاه خاتم در طول دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد، برغم شدت گرفتن تحريم ها، هر روز موقعیت محکم تری یافته و قراردادهای بیشتری به امضا رسانده است. آن هم در حالیکه استانداردهاي ايران براي ساخت پالايشگاه 45 تا 50 ماه است، و این قرارگاه هنوز نتوانسته بعد از 5 سال پروژه فاز 15 و پارس جنوبی 16 را تحويل دهد وبه نوشته سايت آفتاب، "پيشرفت فاز 15 و16 در حد 40 درصد بود که این قرارگاه از ادامه کار به دلیل تحریم های بین المللی انصراف داد وکنار کشید
بنا بر این گزارش اما این باعث آن نشد که سردار قاسمی نگوید"این مایه ننگ و شرمندگی است که آمریکا و انگلیس و کسانی که خود را مهد تکنولوژی و ابرقدرت حوزه صنعت و اقتصاد جهانی می‌دانند با گذشت دو ماه از تخریب سکوی تولید نفت در منطقه خلیج مکزیک قادر به مهار فوران نفت نباشند".
اما سوا از برداشت های سیاسی که گفته های سردار قاسمی ایجاد می کرد یک سوال مهم برای متخصصین نفتی کشور ایجاد شده بود وآن اینکه ایران با کدام پشتوانه کار در دریای عمیق می خواهد به مهار چاه نفتی در خلیج مکزیک بپردازد ؟این برداشت از صحبت های سردار در بین گفته ها وسخنان منتقدین کمتر دیده شد .چرا که تجربه دریایی ایران در صنعت نفت محدود به آبهای خلیج فارس است که نهایت عمق آن 300فوت یعنی 90 متر است .نصب، راه اندازی سکوهای نفتی وکشیدن خطوط لوله های نفتی وگازی که ایران در آن به دانش داخلی رسیده است محدود به این اعماق است و بالاتر از این را ایرانی ها اصلا تجربه نکرده اند .
به گزارش رادیو فردا«حوزه خزر نیز که گفته می شود 5تا 6 درصد نفت جهان را در خود دارد با اینکه جزو حوزه های عمیق محسوب می شود هنوز از سوی ایران مورد بهره برداری قرار نگرفته است وکشتی ایران البرز که برای حفاری در خزر در دست ساخت بود بعد از 15 سال تابستان گذشته به آب انداخته شد ولی هنوز از اجرای عملیات حفای توسط این شناور خبری منتشر نشده است»
.اتفاقا این شناور توسط شرکت صدرا ساخته شد که هم اکنون قرارگاه خاتم سهامدار اصلی آن است .به گفته یک کارشناس نفتی« سردار قاسمی به جای توجه به خلیج مکزیک و اعلام آمادگی برای خاموش کردن چاهی در 1600 متری بهتر بود حفاری در خزر در عمق 980 متری را آغاز می کرد که آرزوی ایرانیان است که مته های نفتی شان را در خزر فرو کنند»
خطرات خلیج فارس مانند خلیج مکزیک
اما این تمام ماجرا نبود چرا که درست یک روز پس از اعلام آمادگى سپاه براى ترمیم لکه نفتى در خلیج مکزیک، معاون محیط زیست دریایى سازمان محیط زیست ایران نسبت به احتمال تکرار فاجعه این خلیج در خلیج فارس هشدار داده و تاکید کرد پیامدهاى چنین فاجعه‌اى به مراتب بدتر از انفجار چاه نفت در خلیج مکزیک خواهد بود.
به گزارش مهر، محمدباقر نبوى گفت: "سالانه یک و نیم میلیون بشکه نفت در خلیج فارس ریخته مى‌شود و براى پیشگیرى از حوادث مشابه خلیج مکزیک، وزارت نفت باید به تعهداتش در مورد تعویض و استانداردسازى خطوط لوله نفت ظرف پنج تا ۱۰ سال آینده عمل کند".
وى با ابراز نگرانى شدید نسبت به "بروز فاجعه‌اى مشابه خلیج مکزیک" در خلیج فارس افزوده است: "در خلیج فارس به دلیل عمق کم و محصور بودن در خشکى عملیات رقیق‌سازى دیر انجام مى‌شود و طبعاً مانند مناطق دریایى با عمق بالا آلودگى آن کم نیست و متاسفانه این آلودگى به محیط پیرامون نیز سرایت مى‌کند".
بر اساس آمارهاى اعلام شده از سوى منابع ایرانى میزان آلودگى آب‌هاى خلیج فارس ۴۰ درصد بالاتر از میزان استاندارد آلودگى آب‌هاى جهان است.
همچنین به گزارش دیگری احمد سوارى، مدیر گروه بیولوژى دریایى دانشگاه علوم و فنون خرمشهر هم با ابراز نگرانى از آلودگى خلیج فارس گفته است: "ما مدت‌هاست منتظر فاجعه در خلیج فارس هستیم، زیرا فعالیت‌هاى نفتى در خلیج فارس چه از سوى ایران و چه از سوى کشورهاى عربى حاشیه خلیج فارس چه بسا بیشتر از فعالیت‌هاى نفتى خلیج مکزیک است ولی استاندارهای لازم در این خصوص رعایت نمی شود»
در خلیج فارس استاندارد نداریم
همچنین در تحولی دیگر، رادیو زمانه به این موضوع پرداخت. در این گزارش می خوانیم که: «در آبهای خلیج فارس تمامی کشورهای ساحلی دارای فعالیت‌های نفتی و گازی گسترده‌اند. ایران قبلا با تولید روزانه حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت از فلات قاره وهم اکنون هفتصد هزار بشکه در روز، در ردیف کشورهای فعال منطقه است. سواحل گسترده ایران در تمامی بخش شمالی خلیج فارس دلایل عمده گستردگی فعالیت‌های نفتی و گازی است. به علت گسترگی سواحل، ایران بیش از سایر کشورهای جنوبی خلیج فارس در خطر آلودگی‌های احتمالی قرار دارد. ایران با در اختیار داشتن ۱۲ سکو در لاوان، بلال، رسالت، رشادت، سلمان، سیری، نصر، ایلام، خارک، ابوذر، نوروز و سروش عملیت بهره‌برداری از صدها حلقه چاه را ادامه می‌دهد.تعداد محدودی از این سکوها با استفاده از طراحی و قطعات خارجی در داخل ایران آماده و نصب شده‌اند. استفاده از مته‌های حفاری و تجهیزات بهره‌برداری نیز به دلیل اعمال تحریم‌ها در شرایط خاص صورت می‌گیرد. این شرایط ضریب ایمنی بهره‌برداری از چاههای فلات قاره ایران را در مرز بحرانی قرار داده است. »
تجربه ایران در امر اطفای حریق نفتی در دریا به جنگ هشت ساله با عراق بر می گردد که عمده سکوهای نفتی ایران در خلیج فارس مورد حملات هوایی ویا موشکی عراق قرا گرفتند .
سكوهاي چاه هاي ميدان نوروز شامل سكوي شماره 3 (يك حلقه)، سكوي شماره 5 (3 حلقه) و سكوي شماره 9 (2 حلقه) در اثر اصابت موشك در سال 65 دچار آتش سوزي شدند كه بتدريج مهار شدند. مدت طول کشیدن این مهار در آمارهای رسمی موجود نیست ولی یک کارشناس نفتی در این خصوص می گوید که مهار چاههای نوروز نه ماه به طول کشید .که این مهار هم به کشتن چاه منجر شد»
در سكوهاي 5 و 9، گروه مهار با استفاده از گروه ويژه غواصان از زير آب، با استفاده از سيستم Hot-tap با دستيابي به لوله هاي توليدي، چاه ها را مهار كردند. در اين عمليات تعدادي از كاركنان در حين عمليات مهار به دليل تشديد حملات، کشته شدندو تاسيسات نوروز به كلي منهدم شده اعلام شد.پس از جنگ ودر دوران دولت خاتمی بازسازی سکوهای این میدان نفتی توسط شرکت شل برای تولید روزانه 190 هزار بشکه انجام شد که هم اکنون در حال تولید است .
همچنین بنا بر گزارش سایت شرکت فلات قاره « تاسيسات ميادين بهرگانسر، هنديجان و ابوذر در سال 66 به كلي منهدم شده اعلام گرديد و توليد آنها كاملاً متوقف شد. ولی در سال 67 امكانات محدودی جهت فرآورش روزانه 140 هزار بشكه در ميدان ابوذر و 40 هزار بشكه از ميادين هنديجان و بهرگانسر فراهم شد.»
تجربه ایران از مهار آتش سوزی های نفتی
پس از جنگ نیز میدان نفتی ابوذر برای بازسازی به مناقصه گذاشته شد که شرکت مک درموت آمریکا برنده آن در سال 1372 شد ولی به دلیل تحریم وعدم توانایی در تامین مالی کنار کشید وشرکت تازه تاسیس تاسیسات دریایی به مدیر عاملی مهدی هاشمی رفسنجانی توسعه وبازسازی آن را عهده دار شد که 13 سال طول کشید .
همچنین تاسيسات ميدان سلمان در سال هاي 1364 و 1365 مورد حمله هوايي عراق قرار گرفت. در سال 1366 علاوه بر حملات نیروهای عراقی به تاسيسات دريايي سلمان ،این سکوی نفتی توسط تفنگداران دریایی امريكايي منهدم شد. به گزارش سایت شرکت نفت:« عمليات مهار آتش سوزي ها در دريا و خشكي و بازسازي ها موقتا انجام شد به طوري كه در سال 1367 توليد از اين ميدان مشترك آغاز شد.»در واقع بازسازی ومهار آتش یک سالی وقت از نیروهای ایرانی گرفت .بازسازی سکوهای این میدان که روزی 200هزار بشکه نفت برای ایران تولید می کرد هنوز کامل انجام نشده است وسکوهای ساخته شده توسط شرکت صدرا(وابسته به قراگاه خاتم) هنوز به طور کامل پس از سالها در دریا نصب نشده اند .
سكوهاي رسالت و رشادت نيز در سال هاي 1365 و 1366 بارها مورد حمله نیروهای عراقی قرار گرفت و تاسيسات بهره برداري دريا در هر دو ميدان به طور كلي منهدم و سكوهاي چاه ها و بهره برداري ميدان رشادت كه مورد حمله مستقيم امريكا قرار گرفته بود، به زير دريا سقوط كرد كه اين امر باعث فوران و آتش سوزي چاه هاي اين ميدان شد. در اين عمليات 12 حلقه چاه در سكوي چاه R7 به كلي نابود و سه حلقه چاه دچار فوران و آتش سوزي شدند كه 14 ماه طول کشید آتش سوزی آن مهار شود ولی بازسازی سکوهای آن هنوز صورت نگرفته است .
خلیج مکزیک چرا ؟همین خلیج خودمان
در این راستا یک کارشناس حفاری نفت در ایران معتقد است :« توان مهار آتش سوزی های نفتی در ایران در سطح خلیج فارس است آن هم با مشکلاتی که عمدتا به خاطر کمبود امکانات ونداشتن تجربه های این چنینی است .این تجربه به حدی نیست که قابل صادر کردن به جایی باشد .چرا که رقبا ودیگر کشورها بی تردید از امکانات بهتری برخوردارند ویا اینکه میت وانند شرکتهای بهتری را به خدمت بگیرند »
وی در ادامه بیان داشت:«ایران هنوز در صنعت حفاری که از شناخت کامل زیر دریا بر می آید به خودکفایی نرسیده است وبرای خرید اقلام حفاری به خصوص گل حفاری با توجه به تحریم های اخیر با مشکلاتی رو به روست .در ضمن تعداد نیروهای متخصص حفاری در دریا در ایران به شدت کم هستند وبر روی دکل های ایرانی مشغول در دریا عموما نیروهای خارجی کار می کنند که به استخدام شرکتهای ایرانی درآمده اند.در واقع زیر دریا هوز کامل به تسخیر ایرانی ها در نیامده است .مهار آتش عموما در مراحل بعد از این موضوع تعریف می شود که گام اول به خوبی هنوز برداشته نشده است »
وی در بیان مثالی می گوید:« در روزها وفصل های پرکار نفتی ، در خلیج فارس معمولا 100تا 110 دکل حفاری مشغول به کار هستند که ایران با وجود داشتن میادین بسیار بکر ودست نخورده در بهترین شرایط سهمش از این بازار تنها 10 دکل است .اگر قرار است همت عالی در کشور به خرج داده شود بهتر است توجه ها به رفع این مشکلات باشد تا حل مشکلات شرکتهایی چون بی پی که خود سرآمدان عرصه نفت وگاز هستند .»
0 comments:
ارسال یک نظر