سعید زندگانی
جرس: دراولین پرده به واکنش اهالی موسیقی ایران در برابر حرفهای لطفی می پردازیم که میلاد کیائی آنرا "قلندربازی" می نامد؛ در پرده دوم از "جدائی نادر از سیمین" خبر می گیریم که یک گام دیگر به پیروزی در اسکار نزدیک تر شده است؛ در پرده سوم از مشکلات اکران فیلم "عصرروزدهم" ساخته مجتبی راعی با خبر می شویم؛ در پرده چهارم تور جهانی آثار پنج نقاش ایرانی را از پاریس تا هیوستون پی می گیریم؛ در پرده پنجم به نمایشگاه عکسهای قدیمی تعزیه در تالار وحدت تهران سر می زنیم؛ در پرده ششم پای درددل "فرمان فتحعلیخان" می نشینیم که به خاطر شکل و شمایل درویشی، از رفتن روی صحنه ممنوع شده است؛ و در آخرین پرده به رونمائی اولین پنجره از ضریح کربلای معلی می رویم که استاد فرشچیان آنرا طراحی کرده است.
میلاد کیائی و قلندر بازیهای لطفی
موضع گیریهای محمدرضالطفی علیه شجریان در مصاحبه با مجله "آسمان" و ایراد از همکار دیرینش که چرا برای انعکاس نظراتش از رسانه های بیگانه مانند صدای آمریکا و بی بی سی استفاده کرده است، خواسته یا ناخواسته، همزمان شد با شروع بحران سیاسی بین جمهوری اسلامی و انگلستان. رسانه های حکومتی از این همزمانی استفاده کرده و موسیقی دانانی را که با حکومت همسوئی ندارند، مورد نکوهش قراردادند؛ از جمله خبرگزاری "فارس" که در مطلبی با عنوان "شارلاتانیزم رسانه ای بی بی سی علیه محمدرضا لطفی" در انتقاد از حسین علیزاده و حمید متبسم نوشت: "گرچه بسیاری از اساتید موسیقی حاضر به هم‌صدا شدن با دشمنان ملت ایران نشدند ولی متاسفانه حسین علیزاده آهنگساز و نوازنده‌ای که در دامان انقلاب رشد کرد و به لطف میدان‌هایی که به او داده شد در این جایگاه قرار گرفت، همچنین حمید متبسم نوازنده‌ای که از شاگردان محمدرضا لطفی بوده، فریب سفره رنگین پیر استعمار را خوردند"!
علیزاده ضمن اعلام این مطلب که نمی داند سخنان لطفی حرفهای خود اوست یا از موضع یک مقام دولتی بیان می شود، به "بی بی سی" گفته بود که اگر شجریان دست همکاری به لطفی می داد، احتمالا امروز شاهد قضاوت دیگری از او بودیم؛ و حمید متبسم اعلام کرده بود که دوست دارد لطفی را با همان روزهای اوجش، یعنی اول انقلاب و زمان تشکیل کانون "چاووش" مورد قضاوت قرار دهد و نه حالا!
در این حال، یکی از همدوره های لطفی، سنتور نواز و آهنگساز با سابقه میلاد کیائی، در گفت و گو با یک رسانه داخلی مطالب تازه ای در مورد لطفی منتشر ساخت. کیائی که می گوید پنجاه سال است لطفی را می شناسد، ضمن اعلام این مطلب به خبرگزاری "مهر" گفت: "لطفی با چه هدف و انگیزه ای به خودش اجازه می دهد که آواز بخواند؛ آوازی که بیشتر به فریاد کشیدن شبیه بود و البته به گفته خودش قلندری می کرد درحالی که جایگاه این قلندری ها متعلق به صحنه موسیقی نیست بلکه جای این نوع خودنمایی ها در خانقاه و یا گود زورخانه است در نهایت انجام حرکت های درویش مسلکانه که به نام عرضه هنر موسیقی مطرح می گردد نوعی توهین و تحمیق تماشاگر محسوب می شود"!
کیائی در بخشی از این گفت و گو به گذشته سیاسی لطفی پرداخته و می گوید: "لطفی به نوعی در جریان های انقلاب هم فعال بود، به خوبی به یاد دارم که در اوایل انقلاب سازش را دست گرفت و در سفارت آمریکا به نشان اعتراض ساز زد و به اصطلاح موضع ضد آمریکایی خود را نشان داد و به نوعی ابراز عقیده کرد که البته هر نوع ابراز عقیده ای محترم است ؛ اما در ادامه چنین موضع گیری درست در اوج روزهای جنگ و بمباران هموطنان متوجه شدیم که لطفی در آمریکا دیده شده است و سالها بعد از جنگ هم خود من به دفعات او را در نیویورک دیدم. یکی از اشکالاتی که در دیدگاه و جهانبینی لطفی وجود دارد این است که او دچار سیاست زدگی شده است و هرلحظه هم دیدگاه خود را تغییر می دهد و به یک رنگ درمی آید تا جائیکه وقتی پس از سالها اقامت در آمریکا به ایران آمد بار دیگر تغییر موضع داد و متاسفانه هنر خود را آغشته به سیاست و مسائل غیر هنری کرد. البته آنچه مسلم است داشتن مواضع سیاسی حق هر انسانی است چراکه دیدگاه و جهانبینی او را تعریف می کند اما سیاسی کردن هنر امری نا پسند است و به گواه تاریخ شاهد هستیم که هنرمندی که هنر خود را به سیاست آمیخته کرده است به نتیجه خوبی نخواهد رسید."
"جدائی نادر از سیمین"، یک گام دیگر تا اسکار
فیلم تحسین شده "جدائی نادر از سیمین" ساخته اصغر فرهادی، یک گام دیگر به دریافت جایزه اسکار نزدیکتر شد و از نگاه اعضای انجمن منتقدین فیلم نیویورک به عنوان بهترین فیلم خارجی نمایش داده شده در ایالات متحده آمریکا برگزیده شد.این فیلم که نمایش آن از همین ماه در آمریکا آغاز می شود، چند روز قبل هم فیلم برگزیده جشنواره فیلم "آسیا پاسیفیک" معرفی شد و از سوی کارشناسان سینمائی جهان نیزعنوان یکی از تاثیرگذارترین فیلمهای سال جاری میلادی در جشنواره های سینمائی شناخته شد که مهمترین جوایز آن دریافت سه خرس طلا و نقره در جشنواره معتبر"برلیناله" آلمان بود.
در گزینش انجمن منتقدین فیلم نیویورک که گزینشهای آن نقش موثری در پخش جوایز اسکار دارد، "مریل استریپ" بازیگر توانای سینمای آمریکا به خاطر بازی در نقش "مارگارت تاچر" در فیلم "بانوی آهنین" به عنوان بهترین بازیگر زن و "براد پیت" برای بازی در فیلم "مانیبال" به عنوان بهترین بازیگر مرد انتخاب شده اند. فیلم سیاه و سفید و صامت "هنرمند" ساخته "میشل هازاناویسیوس" به عنوان بهترین فیلم از نگاه منتقدین فیلم نیویورک معرفی شده است.
اما در میان تاثیرگذارترین فیلمهای سال، در کنار "جدائی نادر از سیمین" به فیلمهای دیگری برمی خوریم که برخی از آنها می توانند در جوایز اسکار نیز رقیبی سرسخت برای اصغر فرهادی در گزینش بهترین فیلم خارجی باشند. جدی ترین رقیب فرهادی در اسکار، "نوری بیلگه جیلان" فیلمساز ترک است که با فیلم "روزی روزگاری از آناتولی" بعنوان نماینده ترکیه در اسکار حضور دارد. این فیلم در جشنواره معتبر کن در فرانسه جایزه بزرگ هیئت داوران را دریافت کرد. از آنجا که این روزها آمریکا و جهان غرب حساب ویژه ای برای ترکیه بازکرده اند، بعید نیست که مراسم اسکار نیز لطف ویژه ای به فیلم نماینده ترکیه از خود نشان دهد!
در کنار "جدائی نادر از سیمین" و "روزی روزگاری از آناتولی"، در فهرست تاثيرگذارترين فيلم‌هاي جشنواره های جهاني در سال 2011 فیلمهای «پسري با يك دوچرخه» ساخته برادران داردن، «ما يك پاپ داريم» از ناني مورتي، «فاوست» ساخته الكساندر سوكوروف از روسيه و فيلم «هنرمند» ساخته "ميشل هازاناويسيوس" از فرانسه به چشم می خورند. "فاوست" برنده شیرطلائی جشنواره ونیز و نماینده روسیه در اسکار امسال است.
"عصر روز دهم" در پیچ و خمهای نمایش
مجتبی راعی فیلمساز شناخته شده ایرانی می گوید که نمی داند چرا اینهمه سنگ برسر راه نمایش آخرین ساخته اش "عصر روز دهم" می اندازند، در حالیکه این فیلم یک اثر عاشورائی است و سینماها و تلویزیون باید از نمایش آن در ایام سوگواری ماه محرم کمال استقبال کنند. این فیلمساز حتما می داند و به زبان نمی آورد که گناه فیلم او چیزی نیست جز اینکه نگاه حکومتی به عاشورای حسینی و ماه محرم ندارد و همین کافی است که نتواند حمایت ارگانها و نهادهای دولتی را به خود جلب کند!
فیلمساز درگفت و گو با خبرگزاری "ایسنا" گفته است: "بسيار متاسفم كه در محرم امسال فيلم «عصر روز دهم» در پيچ وخم‌هايي گير كرده و به پخش تلويزيوني نمي‌رسد." او که این فیلم را سال گذشته در حال اكران داشت در این مورد گفت: "اين فيلم وقتي در اكران نابود شد، احساس كردم اين سينما مسير درستي ندارد چون فيلم هنري نبود كه كسي به ديدن آن نرود؛ كار جذابي محسوب مي‌شد. بنابراين بايد پرسيد اين سينما به كجا مي‌رود كه در آن «عصر روز دهم» هم مي‌سازي، جايگاهي ندارد؟"
راعي خاطرنشان كرد: "با شرايطي كه براي اين فيلم در اكران به وجود آمد نگران پخش تلويزيوني‌اش هستم كه ناگهان و بدون زمينه چيني پخش شود و در واقع يك بار ديگر در تلويزيون به آن بي مهري شود. آنطوركه مطلع شدم، هنوز اين فيلم توسط تلويزيون خريداري نشده است اما تلويزيون مي‌توانست بخش‌هايي از اين فيلم را كه در ظهر عاشورا در حرم امام حسين(ع) فيلم‌برداري شده را بگيرد و آنها را پخش وبراي پخش كامل اين فيلم زمينه‌سازي کند."
این فیلمساز که "عصر روز دهم" را طی دوسال حضور در ایام عزاداری ماه محرم در کربلا فیلم برداری کرده است، طرح مستند شاعرانه‌اي در خصوص عاشورا دارد كه اميدوار است ساخت آنرا بتواند به زودی آغاز کند. "عصر روز دهم" نخستين پروژه سينمايي است که براي اولين‌بار در شهرهاي کربلا و نجف توليد شده است. در اين فيلم از منظر تازه و متفاوتي به مفهوم دوستي مردم ايران وعراق نگاه شده است. داستان اين فيلم از خرمشهر و دردوران جنگ ايران و عراق آغاز مي‌شود و زندگي يك خانواده را به تصوير مي‌كشد. جنگ باعث جدايي آنها مي‌شود و بعد از وقايع ديگري از جمله سقوط صدام و جنگ آمريكا و عراق آنها همديگر را پيدا مي‌كنند. در اين فيلم هانيه توسلي، احمد مهران‌فر، صغري عبيسي، سليمه رنگزن و الهام حميدي به ايفاي نقش پرداخته‌اند.
ایران - اروپا - آمریکا، با آثار پنج نقاش ایرانی
آثار پنج نقاش و طراح ایرانی را موزه ویکتوریا و آلبرت لندن به پاريس مي‌برد تا از آنجا در یک تور معتبر بین المللی، به مادرید و سپس هیوستون برساند. اين موزه كه از آن تحت عنوان بزرگ‌ترين موزه هنرهاي دكوراتيو جهان ياد مي‌شود، اعلام كرده که آثار ده طراح و نقاش معاصر از جمله پنج هنرمند ايراني را زمستان امسال در موسسه هنر عرب در پاریس به نمایش می گذارد. آثار بابک گلفر، بیتاقزل ایاق، منیرشاهرودی،سودي شريفي و هديه شفيعي به‌عنوان پنج هنرمند ايراني دركنار عايشه خالد (پاكستان)، رشيد قريشي (الجزاير)، هزيم المستيكاوي (مصر)، هيوا قهرمان (عراق) و نورعلي چگني (پاكستان) در قالب يك رويداد بزرگ از هنرهای تجسمی در گالریهای جهان به نمايش گذاشته مي‌شود. مقصد بعدي اين نمايشگاه، مادريد است که آثار این ده هنرمند در طول زمستان امسال تا پایان تابستان، در موزه هنرهاي زيباي اين شهر روي ديوار مي‌رود. اين تور، پائیز آینده به آمریکا می رسد و در مركز هنري كانتور هيوستون آمريكا مستقر می شود که نمایشگاه آثار در این مرکز تا پایان سال میلادی طول می کشد.
اين نمايشگاه مهم در ادامه برپايي جايزه موزه ويكتوريا و آلبرت معروف به جايزه «جميل» است كه از سوي شخصي به نام "محمد عبداللطيف جميل" حمايت مي‌شود و ده هنرمند نامبرده، برگزیدگان امسال این جایزه هستند. رشيد قريشي از الجزاير برنده اول این جایزه است. در دوره اول برپايي اين رويداد هنري، جايزه نخست به مبلغ 25 هزار پوند به افروز عميقي هنرمند ايراني ساكن آمريكا اعطا شد. در آن دوره پرويز تناولي، مجسمه‌ساز پيشكسوت كشورمان نیز به عنوان یکی از اعضای هیئت داوری حضور داشت. "مارک جونز" مدیر موزه "ویکتوریا و آلبرت لندن" می گوید که موزه می کوشد برخی از برنامه‌هاي هنر اسلامي خصوصا هنرمندان خاورميانه را حمایت کند و تاسيس جايزه جميل در راستاي اين برنامه‌ها بوده است. اين جايزه براي آن تدارك ديده شد تا از يكي از بزرگ‌ترين و مهم‌ترين فرهنگ‌هاي جهان تجليل و قدرداني شود و در عين حال موجبات فهم عميق‌تر هنر اسلامی فراهم آید.
نمایشگاه عکسهای قدیمی تعزیه در تالار وحدت
یک نمایشگاه جالب و کم نظیر از عکسهای قدیمی تعزیه در محوطه تالار وحدت تهران برپاست که برای گشایش آن هیچ مقام دولتی و مسئول قدم رنجه نکرد و نیامد! علیرضا قاسم خان دبیراین نمایشگاه که عنوان آن "به تماشا" است، با اعلام این مطلب از نمایش قدیمی‌ترین عکسهای تعزیه ایران انتخاب شده از مجموعه آلبوم کاخ گلستان خبرداد و به خبرگزاری "ایلنا" گفت: "مجموعه "شبیه آیینه" را در سال 86 برای چاپ آماده کردم که شامل عکس‌هایی از تعزیه در دوره قاجاریه بود. ازآنجا که این کتاب نایاب شد، امسال با مساعدت مدیریت تالار وحدت، مدیریت مجموعه کاخ گلستان موافقت کرد که حدود 33 قطعه از عکس‌هایی را که در این کتاب چاپ شده بود آماده‌سازی کنند و در نمایشگاهی همزمان با محرم نمایش دهند. این نمایشگاه شامل قدیمی‌ترین عکسهای تعزیه ایران است که جزو اسناد تاریخی هم محسوب می‌شود."
قاسم خان هدف این نمایشگاه را شناخت و فهم هنر تعزیه در یکصد سال پیش عنوان کرد و گفت: "در این نمایشگاه عکس‌هایي از ابزار،اشخاص و مکان‌های اجرای تعزیه همچون تکیه دولت به نمایش گذاشته شده است. دربرخی از این عکس‌ها ابزارهایی نشان داده شده كه امروز در تعزیه یا استفاده نمی‌شود و یا به نوعی منسوخ شده‌اند." وی بازید از این نمایشگاه را برای محققین تعزیه، بازیگران تعزیه و سازندگان ابزار تعزیه مفید و مثمرثمر عنوان کرد و گفت: "شرایطی که این نمایشگاه به وجود می‌آورد، ما را راهنمایی می‌کند به سمت هنر تعزیه در کشور. علاقه من به پژوهش در سینما و فیلم مستند است و در یکی از تحقیقاتم به این مجموعه رسیدم و به عنوان یك پژوهشگر هیچ ابایی نمی‌بینم که به حوزه‌های مختلف هنر سر بزنم. این نمایشگاه فرایند یک سال و نیم فعالیت و پژوهش در کاخ گلستان است."
وی در ادامه به شرایط نگهداری این عکس‌ها اشاره و گفت: "این عکس‌ها در آرشیو کاخ گلستان نگهداری می‌شوند. شیشه این عکس‌ها به دلیل آنکه چند سال از عمر آنها می‌گذرد، دچار تعییرات شیمیایی می‌شود لذا نگهداری اين آثار به شرايط خاصي نياز دارد. ازطرفي از آلبوم خانه خارج شدن آنها نيز منجر به آسیب به آنها می شود." وی در پایان به چاپ 54 عکس از مجموعه آلبوم خانه کاخ گلستان در کتابچه نمایشگاه اشاره كرد و اعلام کرد که نمایشگاه "به تماشا" تا پایان ماه محرم در تالار وحدت ادامه خواهد داشت.
فرمان فتحعلیخان با شکل و شمایل درویشی ممنوع!
او خواننده پاپ است اما با شکل و شمایل درویشی! اشعار عرفانی را به شیوه ای آمیخته از قوالی در پاکستان و موسیقی پاپ با گیتار اجرا می کند و با همین شیوه توانسته برای خود طرفدارانی پیدا کند و کنسرتهایش تماشاگران پرتعدادی داشته باشد. اما چند ماه است به او اطلاع داده اند که مجوز کنسرت ندارد و نمی تواند در جائی روی صحنه برود و صدایش نیز از هیچ رسانه ای پخش نخواهد شد. خودش می گوید دلیل این ممنوعیت را نمی داند؛ اما به نظر می رسد که می داند جلوگیری از کار او هم وابسته به همان محدودیتهائی است که در جمهوری اسلامی برای دراویش به وجود آورده اند؛ اگرچه او می گوید درویش نیست!
فرمان فتحعليان در گفت و گو با خبرگزاری "ایلنا" در مورد خبر "ممنوع الصحنه" بودنش می گوید: "متاسفانه از اواخر تابستان اعلام كردند كه من نمي‌توانم فعاليت صحنه‌اي داشته باشم و صدايم از هيچ رسانه‌اي پخش نمي‌شود. اين ماجرا را از حراست وزارت فرهنگ و ارشاد و همچنين مديران فرهنگي پيگيري كرده‌ام، اما هنوز به نتيجه قطعي و جواب مشخصي نرسيده‌ام." اين خواننده در پاسخ به اين پرسش كه آيا اين ممنوعيت به دليل محدوديت براي كساني است كه بنظر مي‌رسد جزو دراويش هستند يا ظاهري شبيه به آنها دارند، خاطرنشان كرد: "معلوم نيست؛ شايد هم اينگونه باشد. اما آنچه مهم است اينكه من دوريش نيستم اما شخصيت حضرت علي(ع) را ازنظر شخصي بسيار دوست دارم"!
فتحعليان با تاكيد بر اين موضوع كه موسيقي من موسيقي مذهبي است و نه وابسته به هيچ مرام و مسلك خاصي، گفت: "من يك هنرمند هستم و آرايش ظاهري مانند ريش و موي بلند را دوست دارم و اين به معناي درويش بودن من نيست؛ چراكه درويش بودن ويژگي‌هايي دارد كه من آنها را نداشته و ندارم." اين هنرمند بااظهار تاسف از وضعيت كاري‌اش درحال حاضر گفت: "اكنون هيچ شغلي ندارم و در كنج خانه هستم. اگر اين وضعيت ادامه داشته باشد به اجبار بايد بروم و در آژانس مسافرتي كار كنم." محمد ميرزماني مدير دفتر موسيقي وزارت ارشاد در پاسخ به سوال "ایلنا" درباره دلايل ممنوعیت کار فتحعلیخان صحبتي نکرد و تنها به اين جمله بسنده كرد كه: "درپي رفع ممنوعيت اين خواننده هستيم و به زودي اين قضيه حل خواهد شد"!
در همین حال خبرگزاری "مهر" در مورد این خبر نوشته است که این خواننده موسیقی پاپ در گفتگو با یکی از خبرگزاری ها گفته: در آخرین کنسرتی که در برج میلاد داشته است از سیروس الوند کارگردان سینما که در سالن حضور داشته اند دعوت کرده که به روی صحنه آید ؛ این خواننده هنگام دعوت از این کارگردان اسم یکی از فیلم های قبل از انقلاب او را که داریوش اقبالی در آن آواز خوانده بود بیان می کند و در ادامه الوند هم می گوید که این فیلم به واسطه اسم من نبود که ماندگار شد بلکه با بازی خوب و آواز "داریوش" بود که معروف شد . پس از بیان این اظهارات دفتر موسیقی حکم به ممنوع الکار شدن او می دهد.
کربلای معلی و ضریحی دیگر از فرشچیان
چند سال از روزگاری می گذرد که استاد محمود فرشچیان هنر طراحی خود را در ساخت ضریح امام هشتم شیعیان در مشهد به کار گرفت و حالا که آن ضریح در جای خود آرام گرفته است، مشغول ضریحی است که برای بارگاه امام سوم شیعیان در کربلا تدارک دیده است و اولین پنجره آن در آغاز ماه محرم با حضور وی در فرهنگسرای نیاوران رونمائی شد. فرشچیان این کار را اوج هنر طراحی خود می داند.
به گزارش خبرگزاری "فارس" این ضریح با طراحی و نظارت محمود فرشچیان هنرمند پیشکسوت نگارگری ایران، خوشنویسی استاد محمد حسینی موحد، گروه قلم‌زنی به سرپرستی خدادادزاده در کارگاه نجاری آستانه حضرت معصومه در شهر قم در حال ساخت است. این ضریح در مساحت 86/22 متر مربع با بیست پنجره ساخته می‌شود که در آن از طلای ۱۸ عیار، نقره، مس، استیل و چوب ساج استفاده شده است.
محمود پارچه‌باف مدیر پروژه ساخت ضریح امام حسین‌درباره ساخت این ضریح می گوید: "کار ساخت این ضریح بیش از دو سال است که در شهر قم آغاز شده و هم‌اکنون در مراحل پایانی کار قرار دارد و سال آینده کار ساخت این ضریح به پایان می‌رسد و به کربلای معلی منتقل می‌شود. در ساخت این ضریح از 120 کیلو طلای خالص ۱۸ عیار ، ۵۱۰۰ کیلو نقره خالص و ۵۵۰۰ کیلو چوب ساج استفاده شده است. برای تاج ضریح و خطوطی که روی ضریح نقش می‌بندد از طلای خالص با عیار ۲۱ استفاده شده است که کار خوشنویسی این ضریح را نیز استاد موحد بر عهده دارند و تاکنون حدود ۴۰ درصد کار زرگری خطوط انجام شده است و زرگرها مشغول لحیم‌کاری هستند."
مدیر پروژه ساخت ضریح امام حسین(ع) با اشاره به حضور ۸۵ نفر استاد و هنرمند در پروژه ساخت این ضریح گفت: "این ضریح با حضور هنرمندان اصفهانی، شیرازی و قمی ساخته می‌شود که کار قلم‌زنی روی نقره را استادان اصفهانی در قم انجام داده‌اند که روی ضریح در کارگاه مرکزی نصب خواهد شد. استاد فرشچیان کار طراحی اصلی و نظارت بر اجرای این ضریح را بر عهده دارند و تلاش ما این است که زمان را نیز از دست ندهیم و کار را به زودی آماده نمایش عموم کنیم و سال آینده نیز به کربلای معلی انتقال دهیم. طراحی ضریح مطهر ۷۲ تن را نیز محمود فرشچیان انجام داده‌اند و کار پیکره چوبی این ضریح نیز به پایان رسیده است و هنرمندان مشغول کار قلم‌زنی روی نقره و زرگری خطوط و اسامی ۱۴ معصوم هستند که در نهایت روی ترنج این ضریح نصب می‌شود، همچنین کار گره چینی، معرق، مقرنس و یزدی بندی داخل ضریح نیز در شیراز انجام شده و به قم منتقل شده است که در آینده نزدیک روی ضریح نصب می شود و کارهای دیگری همچون نورافشانی ضریح نیز طراحی آن انجام شده و امور اطفاء حریق و دوربین‌های مدار بسته داخل ضریح نیز انجام شده است که امیدواریم به سرعت تمام شود و همزمان با ضریح امام حسین(ع) آماده انتقال به کربلای معلی شود."
جرس: دراولین پرده به واکنش اهالی موسیقی ایران در برابر حرفهای لطفی می پردازیم که میلاد کیائی آنرا "قلندربازی" می نامد؛ در پرده دوم از "جدائی نادر از سیمین" خبر می گیریم که یک گام دیگر به پیروزی در اسکار نزدیک تر شده است؛ در پرده سوم از مشکلات اکران فیلم "عصرروزدهم" ساخته مجتبی راعی با خبر می شویم؛ در پرده چهارم تور جهانی آثار پنج نقاش ایرانی را از پاریس تا هیوستون پی می گیریم؛ در پرده پنجم به نمایشگاه عکسهای قدیمی تعزیه در تالار وحدت تهران سر می زنیم؛ در پرده ششم پای درددل "فرمان فتحعلیخان" می نشینیم که به خاطر شکل و شمایل درویشی، از رفتن روی صحنه ممنوع شده است؛ و در آخرین پرده به رونمائی اولین پنجره از ضریح کربلای معلی می رویم که استاد فرشچیان آنرا طراحی کرده است.
میلاد کیائی و قلندر بازیهای لطفی
موضع گیریهای محمدرضالطفی علیه شجریان در مصاحبه با مجله "آسمان" و ایراد از همکار دیرینش که چرا برای انعکاس نظراتش از رسانه های بیگانه مانند صدای آمریکا و بی بی سی استفاده کرده است، خواسته یا ناخواسته، همزمان شد با شروع بحران سیاسی بین جمهوری اسلامی و انگلستان. رسانه های حکومتی از این همزمانی استفاده کرده و موسیقی دانانی را که با حکومت همسوئی ندارند، مورد نکوهش قراردادند؛ از جمله خبرگزاری "فارس" که در مطلبی با عنوان "شارلاتانیزم رسانه ای بی بی سی علیه محمدرضا لطفی" در انتقاد از حسین علیزاده و حمید متبسم نوشت: "گرچه بسیاری از اساتید موسیقی حاضر به هم‌صدا شدن با دشمنان ملت ایران نشدند ولی متاسفانه حسین علیزاده آهنگساز و نوازنده‌ای که در دامان انقلاب رشد کرد و به لطف میدان‌هایی که به او داده شد در این جایگاه قرار گرفت، همچنین حمید متبسم نوازنده‌ای که از شاگردان محمدرضا لطفی بوده، فریب سفره رنگین پیر استعمار را خوردند"!
علیزاده ضمن اعلام این مطلب که نمی داند سخنان لطفی حرفهای خود اوست یا از موضع یک مقام دولتی بیان می شود، به "بی بی سی" گفته بود که اگر شجریان دست همکاری به لطفی می داد، احتمالا امروز شاهد قضاوت دیگری از او بودیم؛ و حمید متبسم اعلام کرده بود که دوست دارد لطفی را با همان روزهای اوجش، یعنی اول انقلاب و زمان تشکیل کانون "چاووش" مورد قضاوت قرار دهد و نه حالا!
در این حال، یکی از همدوره های لطفی، سنتور نواز و آهنگساز با سابقه میلاد کیائی، در گفت و گو با یک رسانه داخلی مطالب تازه ای در مورد لطفی منتشر ساخت. کیائی که می گوید پنجاه سال است لطفی را می شناسد، ضمن اعلام این مطلب به خبرگزاری "مهر" گفت: "لطفی با چه هدف و انگیزه ای به خودش اجازه می دهد که آواز بخواند؛ آوازی که بیشتر به فریاد کشیدن شبیه بود و البته به گفته خودش قلندری می کرد درحالی که جایگاه این قلندری ها متعلق به صحنه موسیقی نیست بلکه جای این نوع خودنمایی ها در خانقاه و یا گود زورخانه است در نهایت انجام حرکت های درویش مسلکانه که به نام عرضه هنر موسیقی مطرح می گردد نوعی توهین و تحمیق تماشاگر محسوب می شود"!
کیائی در بخشی از این گفت و گو به گذشته سیاسی لطفی پرداخته و می گوید: "لطفی به نوعی در جریان های انقلاب هم فعال بود، به خوبی به یاد دارم که در اوایل انقلاب سازش را دست گرفت و در سفارت آمریکا به نشان اعتراض ساز زد و به اصطلاح موضع ضد آمریکایی خود را نشان داد و به نوعی ابراز عقیده کرد که البته هر نوع ابراز عقیده ای محترم است ؛ اما در ادامه چنین موضع گیری درست در اوج روزهای جنگ و بمباران هموطنان متوجه شدیم که لطفی در آمریکا دیده شده است و سالها بعد از جنگ هم خود من به دفعات او را در نیویورک دیدم. یکی از اشکالاتی که در دیدگاه و جهانبینی لطفی وجود دارد این است که او دچار سیاست زدگی شده است و هرلحظه هم دیدگاه خود را تغییر می دهد و به یک رنگ درمی آید تا جائیکه وقتی پس از سالها اقامت در آمریکا به ایران آمد بار دیگر تغییر موضع داد و متاسفانه هنر خود را آغشته به سیاست و مسائل غیر هنری کرد. البته آنچه مسلم است داشتن مواضع سیاسی حق هر انسانی است چراکه دیدگاه و جهانبینی او را تعریف می کند اما سیاسی کردن هنر امری نا پسند است و به گواه تاریخ شاهد هستیم که هنرمندی که هنر خود را به سیاست آمیخته کرده است به نتیجه خوبی نخواهد رسید."
"جدائی نادر از سیمین"، یک گام دیگر تا اسکار
فیلم تحسین شده "جدائی نادر از سیمین" ساخته اصغر فرهادی، یک گام دیگر به دریافت جایزه اسکار نزدیکتر شد و از نگاه اعضای انجمن منتقدین فیلم نیویورک به عنوان بهترین فیلم خارجی نمایش داده شده در ایالات متحده آمریکا برگزیده شد.این فیلم که نمایش آن از همین ماه در آمریکا آغاز می شود، چند روز قبل هم فیلم برگزیده جشنواره فیلم "آسیا پاسیفیک" معرفی شد و از سوی کارشناسان سینمائی جهان نیزعنوان یکی از تاثیرگذارترین فیلمهای سال جاری میلادی در جشنواره های سینمائی شناخته شد که مهمترین جوایز آن دریافت سه خرس طلا و نقره در جشنواره معتبر"برلیناله" آلمان بود.
در گزینش انجمن منتقدین فیلم نیویورک که گزینشهای آن نقش موثری در پخش جوایز اسکار دارد، "مریل استریپ" بازیگر توانای سینمای آمریکا به خاطر بازی در نقش "مارگارت تاچر" در فیلم "بانوی آهنین" به عنوان بهترین بازیگر زن و "براد پیت" برای بازی در فیلم "مانیبال" به عنوان بهترین بازیگر مرد انتخاب شده اند. فیلم سیاه و سفید و صامت "هنرمند" ساخته "میشل هازاناویسیوس" به عنوان بهترین فیلم از نگاه منتقدین فیلم نیویورک معرفی شده است.
اما در میان تاثیرگذارترین فیلمهای سال، در کنار "جدائی نادر از سیمین" به فیلمهای دیگری برمی خوریم که برخی از آنها می توانند در جوایز اسکار نیز رقیبی سرسخت برای اصغر فرهادی در گزینش بهترین فیلم خارجی باشند. جدی ترین رقیب فرهادی در اسکار، "نوری بیلگه جیلان" فیلمساز ترک است که با فیلم "روزی روزگاری از آناتولی" بعنوان نماینده ترکیه در اسکار حضور دارد. این فیلم در جشنواره معتبر کن در فرانسه جایزه بزرگ هیئت داوران را دریافت کرد. از آنجا که این روزها آمریکا و جهان غرب حساب ویژه ای برای ترکیه بازکرده اند، بعید نیست که مراسم اسکار نیز لطف ویژه ای به فیلم نماینده ترکیه از خود نشان دهد!
در کنار "جدائی نادر از سیمین" و "روزی روزگاری از آناتولی"، در فهرست تاثيرگذارترين فيلم‌هاي جشنواره های جهاني در سال 2011 فیلمهای «پسري با يك دوچرخه» ساخته برادران داردن، «ما يك پاپ داريم» از ناني مورتي، «فاوست» ساخته الكساندر سوكوروف از روسيه و فيلم «هنرمند» ساخته "ميشل هازاناويسيوس" از فرانسه به چشم می خورند. "فاوست" برنده شیرطلائی جشنواره ونیز و نماینده روسیه در اسکار امسال است.
"عصر روز دهم" در پیچ و خمهای نمایش
مجتبی راعی فیلمساز شناخته شده ایرانی می گوید که نمی داند چرا اینهمه سنگ برسر راه نمایش آخرین ساخته اش "عصر روز دهم" می اندازند، در حالیکه این فیلم یک اثر عاشورائی است و سینماها و تلویزیون باید از نمایش آن در ایام سوگواری ماه محرم کمال استقبال کنند. این فیلمساز حتما می داند و به زبان نمی آورد که گناه فیلم او چیزی نیست جز اینکه نگاه حکومتی به عاشورای حسینی و ماه محرم ندارد و همین کافی است که نتواند حمایت ارگانها و نهادهای دولتی را به خود جلب کند!
فیلمساز درگفت و گو با خبرگزاری "ایسنا" گفته است: "بسيار متاسفم كه در محرم امسال فيلم «عصر روز دهم» در پيچ وخم‌هايي گير كرده و به پخش تلويزيوني نمي‌رسد." او که این فیلم را سال گذشته در حال اكران داشت در این مورد گفت: "اين فيلم وقتي در اكران نابود شد، احساس كردم اين سينما مسير درستي ندارد چون فيلم هنري نبود كه كسي به ديدن آن نرود؛ كار جذابي محسوب مي‌شد. بنابراين بايد پرسيد اين سينما به كجا مي‌رود كه در آن «عصر روز دهم» هم مي‌سازي، جايگاهي ندارد؟"
راعي خاطرنشان كرد: "با شرايطي كه براي اين فيلم در اكران به وجود آمد نگران پخش تلويزيوني‌اش هستم كه ناگهان و بدون زمينه چيني پخش شود و در واقع يك بار ديگر در تلويزيون به آن بي مهري شود. آنطوركه مطلع شدم، هنوز اين فيلم توسط تلويزيون خريداري نشده است اما تلويزيون مي‌توانست بخش‌هايي از اين فيلم را كه در ظهر عاشورا در حرم امام حسين(ع) فيلم‌برداري شده را بگيرد و آنها را پخش وبراي پخش كامل اين فيلم زمينه‌سازي کند."
این فیلمساز که "عصر روز دهم" را طی دوسال حضور در ایام عزاداری ماه محرم در کربلا فیلم برداری کرده است، طرح مستند شاعرانه‌اي در خصوص عاشورا دارد كه اميدوار است ساخت آنرا بتواند به زودی آغاز کند. "عصر روز دهم" نخستين پروژه سينمايي است که براي اولين‌بار در شهرهاي کربلا و نجف توليد شده است. در اين فيلم از منظر تازه و متفاوتي به مفهوم دوستي مردم ايران وعراق نگاه شده است. داستان اين فيلم از خرمشهر و دردوران جنگ ايران و عراق آغاز مي‌شود و زندگي يك خانواده را به تصوير مي‌كشد. جنگ باعث جدايي آنها مي‌شود و بعد از وقايع ديگري از جمله سقوط صدام و جنگ آمريكا و عراق آنها همديگر را پيدا مي‌كنند. در اين فيلم هانيه توسلي، احمد مهران‌فر، صغري عبيسي، سليمه رنگزن و الهام حميدي به ايفاي نقش پرداخته‌اند.
ایران - اروپا - آمریکا، با آثار پنج نقاش ایرانی
آثار پنج نقاش و طراح ایرانی را موزه ویکتوریا و آلبرت لندن به پاريس مي‌برد تا از آنجا در یک تور معتبر بین المللی، به مادرید و سپس هیوستون برساند. اين موزه كه از آن تحت عنوان بزرگ‌ترين موزه هنرهاي دكوراتيو جهان ياد مي‌شود، اعلام كرده که آثار ده طراح و نقاش معاصر از جمله پنج هنرمند ايراني را زمستان امسال در موسسه هنر عرب در پاریس به نمایش می گذارد. آثار بابک گلفر، بیتاقزل ایاق، منیرشاهرودی،سودي شريفي و هديه شفيعي به‌عنوان پنج هنرمند ايراني دركنار عايشه خالد (پاكستان)، رشيد قريشي (الجزاير)، هزيم المستيكاوي (مصر)، هيوا قهرمان (عراق) و نورعلي چگني (پاكستان) در قالب يك رويداد بزرگ از هنرهای تجسمی در گالریهای جهان به نمايش گذاشته مي‌شود. مقصد بعدي اين نمايشگاه، مادريد است که آثار این ده هنرمند در طول زمستان امسال تا پایان تابستان، در موزه هنرهاي زيباي اين شهر روي ديوار مي‌رود. اين تور، پائیز آینده به آمریکا می رسد و در مركز هنري كانتور هيوستون آمريكا مستقر می شود که نمایشگاه آثار در این مرکز تا پایان سال میلادی طول می کشد.
اين نمايشگاه مهم در ادامه برپايي جايزه موزه ويكتوريا و آلبرت معروف به جايزه «جميل» است كه از سوي شخصي به نام "محمد عبداللطيف جميل" حمايت مي‌شود و ده هنرمند نامبرده، برگزیدگان امسال این جایزه هستند. رشيد قريشي از الجزاير برنده اول این جایزه است. در دوره اول برپايي اين رويداد هنري، جايزه نخست به مبلغ 25 هزار پوند به افروز عميقي هنرمند ايراني ساكن آمريكا اعطا شد. در آن دوره پرويز تناولي، مجسمه‌ساز پيشكسوت كشورمان نیز به عنوان یکی از اعضای هیئت داوری حضور داشت. "مارک جونز" مدیر موزه "ویکتوریا و آلبرت لندن" می گوید که موزه می کوشد برخی از برنامه‌هاي هنر اسلامي خصوصا هنرمندان خاورميانه را حمایت کند و تاسيس جايزه جميل در راستاي اين برنامه‌ها بوده است. اين جايزه براي آن تدارك ديده شد تا از يكي از بزرگ‌ترين و مهم‌ترين فرهنگ‌هاي جهان تجليل و قدرداني شود و در عين حال موجبات فهم عميق‌تر هنر اسلامی فراهم آید.
نمایشگاه عکسهای قدیمی تعزیه در تالار وحدت
یک نمایشگاه جالب و کم نظیر از عکسهای قدیمی تعزیه در محوطه تالار وحدت تهران برپاست که برای گشایش آن هیچ مقام دولتی و مسئول قدم رنجه نکرد و نیامد! علیرضا قاسم خان دبیراین نمایشگاه که عنوان آن "به تماشا" است، با اعلام این مطلب از نمایش قدیمی‌ترین عکسهای تعزیه ایران انتخاب شده از مجموعه آلبوم کاخ گلستان خبرداد و به خبرگزاری "ایلنا" گفت: "مجموعه "شبیه آیینه" را در سال 86 برای چاپ آماده کردم که شامل عکس‌هایی از تعزیه در دوره قاجاریه بود. ازآنجا که این کتاب نایاب شد، امسال با مساعدت مدیریت تالار وحدت، مدیریت مجموعه کاخ گلستان موافقت کرد که حدود 33 قطعه از عکس‌هایی را که در این کتاب چاپ شده بود آماده‌سازی کنند و در نمایشگاهی همزمان با محرم نمایش دهند. این نمایشگاه شامل قدیمی‌ترین عکسهای تعزیه ایران است که جزو اسناد تاریخی هم محسوب می‌شود."
قاسم خان هدف این نمایشگاه را شناخت و فهم هنر تعزیه در یکصد سال پیش عنوان کرد و گفت: "در این نمایشگاه عکس‌هایي از ابزار،اشخاص و مکان‌های اجرای تعزیه همچون تکیه دولت به نمایش گذاشته شده است. دربرخی از این عکس‌ها ابزارهایی نشان داده شده كه امروز در تعزیه یا استفاده نمی‌شود و یا به نوعی منسوخ شده‌اند." وی بازید از این نمایشگاه را برای محققین تعزیه، بازیگران تعزیه و سازندگان ابزار تعزیه مفید و مثمرثمر عنوان کرد و گفت: "شرایطی که این نمایشگاه به وجود می‌آورد، ما را راهنمایی می‌کند به سمت هنر تعزیه در کشور. علاقه من به پژوهش در سینما و فیلم مستند است و در یکی از تحقیقاتم به این مجموعه رسیدم و به عنوان یك پژوهشگر هیچ ابایی نمی‌بینم که به حوزه‌های مختلف هنر سر بزنم. این نمایشگاه فرایند یک سال و نیم فعالیت و پژوهش در کاخ گلستان است."
وی در ادامه به شرایط نگهداری این عکس‌ها اشاره و گفت: "این عکس‌ها در آرشیو کاخ گلستان نگهداری می‌شوند. شیشه این عکس‌ها به دلیل آنکه چند سال از عمر آنها می‌گذرد، دچار تعییرات شیمیایی می‌شود لذا نگهداری اين آثار به شرايط خاصي نياز دارد. ازطرفي از آلبوم خانه خارج شدن آنها نيز منجر به آسیب به آنها می شود." وی در پایان به چاپ 54 عکس از مجموعه آلبوم خانه کاخ گلستان در کتابچه نمایشگاه اشاره كرد و اعلام کرد که نمایشگاه "به تماشا" تا پایان ماه محرم در تالار وحدت ادامه خواهد داشت.
فرمان فتحعلیخان با شکل و شمایل درویشی ممنوع!
او خواننده پاپ است اما با شکل و شمایل درویشی! اشعار عرفانی را به شیوه ای آمیخته از قوالی در پاکستان و موسیقی پاپ با گیتار اجرا می کند و با همین شیوه توانسته برای خود طرفدارانی پیدا کند و کنسرتهایش تماشاگران پرتعدادی داشته باشد. اما چند ماه است به او اطلاع داده اند که مجوز کنسرت ندارد و نمی تواند در جائی روی صحنه برود و صدایش نیز از هیچ رسانه ای پخش نخواهد شد. خودش می گوید دلیل این ممنوعیت را نمی داند؛ اما به نظر می رسد که می داند جلوگیری از کار او هم وابسته به همان محدودیتهائی است که در جمهوری اسلامی برای دراویش به وجود آورده اند؛ اگرچه او می گوید درویش نیست!
فرمان فتحعليان در گفت و گو با خبرگزاری "ایلنا" در مورد خبر "ممنوع الصحنه" بودنش می گوید: "متاسفانه از اواخر تابستان اعلام كردند كه من نمي‌توانم فعاليت صحنه‌اي داشته باشم و صدايم از هيچ رسانه‌اي پخش نمي‌شود. اين ماجرا را از حراست وزارت فرهنگ و ارشاد و همچنين مديران فرهنگي پيگيري كرده‌ام، اما هنوز به نتيجه قطعي و جواب مشخصي نرسيده‌ام." اين خواننده در پاسخ به اين پرسش كه آيا اين ممنوعيت به دليل محدوديت براي كساني است كه بنظر مي‌رسد جزو دراويش هستند يا ظاهري شبيه به آنها دارند، خاطرنشان كرد: "معلوم نيست؛ شايد هم اينگونه باشد. اما آنچه مهم است اينكه من دوريش نيستم اما شخصيت حضرت علي(ع) را ازنظر شخصي بسيار دوست دارم"!
فتحعليان با تاكيد بر اين موضوع كه موسيقي من موسيقي مذهبي است و نه وابسته به هيچ مرام و مسلك خاصي، گفت: "من يك هنرمند هستم و آرايش ظاهري مانند ريش و موي بلند را دوست دارم و اين به معناي درويش بودن من نيست؛ چراكه درويش بودن ويژگي‌هايي دارد كه من آنها را نداشته و ندارم." اين هنرمند بااظهار تاسف از وضعيت كاري‌اش درحال حاضر گفت: "اكنون هيچ شغلي ندارم و در كنج خانه هستم. اگر اين وضعيت ادامه داشته باشد به اجبار بايد بروم و در آژانس مسافرتي كار كنم." محمد ميرزماني مدير دفتر موسيقي وزارت ارشاد در پاسخ به سوال "ایلنا" درباره دلايل ممنوعیت کار فتحعلیخان صحبتي نکرد و تنها به اين جمله بسنده كرد كه: "درپي رفع ممنوعيت اين خواننده هستيم و به زودي اين قضيه حل خواهد شد"!
در همین حال خبرگزاری "مهر" در مورد این خبر نوشته است که این خواننده موسیقی پاپ در گفتگو با یکی از خبرگزاری ها گفته: در آخرین کنسرتی که در برج میلاد داشته است از سیروس الوند کارگردان سینما که در سالن حضور داشته اند دعوت کرده که به روی صحنه آید ؛ این خواننده هنگام دعوت از این کارگردان اسم یکی از فیلم های قبل از انقلاب او را که داریوش اقبالی در آن آواز خوانده بود بیان می کند و در ادامه الوند هم می گوید که این فیلم به واسطه اسم من نبود که ماندگار شد بلکه با بازی خوب و آواز "داریوش" بود که معروف شد . پس از بیان این اظهارات دفتر موسیقی حکم به ممنوع الکار شدن او می دهد.
کربلای معلی و ضریحی دیگر از فرشچیان
چند سال از روزگاری می گذرد که استاد محمود فرشچیان هنر طراحی خود را در ساخت ضریح امام هشتم شیعیان در مشهد به کار گرفت و حالا که آن ضریح در جای خود آرام گرفته است، مشغول ضریحی است که برای بارگاه امام سوم شیعیان در کربلا تدارک دیده است و اولین پنجره آن در آغاز ماه محرم با حضور وی در فرهنگسرای نیاوران رونمائی شد. فرشچیان این کار را اوج هنر طراحی خود می داند.
به گزارش خبرگزاری "فارس" این ضریح با طراحی و نظارت محمود فرشچیان هنرمند پیشکسوت نگارگری ایران، خوشنویسی استاد محمد حسینی موحد، گروه قلم‌زنی به سرپرستی خدادادزاده در کارگاه نجاری آستانه حضرت معصومه در شهر قم در حال ساخت است. این ضریح در مساحت 86/22 متر مربع با بیست پنجره ساخته می‌شود که در آن از طلای ۱۸ عیار، نقره، مس، استیل و چوب ساج استفاده شده است.
محمود پارچه‌باف مدیر پروژه ساخت ضریح امام حسین‌درباره ساخت این ضریح می گوید: "کار ساخت این ضریح بیش از دو سال است که در شهر قم آغاز شده و هم‌اکنون در مراحل پایانی کار قرار دارد و سال آینده کار ساخت این ضریح به پایان می‌رسد و به کربلای معلی منتقل می‌شود. در ساخت این ضریح از 120 کیلو طلای خالص ۱۸ عیار ، ۵۱۰۰ کیلو نقره خالص و ۵۵۰۰ کیلو چوب ساج استفاده شده است. برای تاج ضریح و خطوطی که روی ضریح نقش می‌بندد از طلای خالص با عیار ۲۱ استفاده شده است که کار خوشنویسی این ضریح را نیز استاد موحد بر عهده دارند و تاکنون حدود ۴۰ درصد کار زرگری خطوط انجام شده است و زرگرها مشغول لحیم‌کاری هستند."
مدیر پروژه ساخت ضریح امام حسین(ع) با اشاره به حضور ۸۵ نفر استاد و هنرمند در پروژه ساخت این ضریح گفت: "این ضریح با حضور هنرمندان اصفهانی، شیرازی و قمی ساخته می‌شود که کار قلم‌زنی روی نقره را استادان اصفهانی در قم انجام داده‌اند که روی ضریح در کارگاه مرکزی نصب خواهد شد. استاد فرشچیان کار طراحی اصلی و نظارت بر اجرای این ضریح را بر عهده دارند و تلاش ما این است که زمان را نیز از دست ندهیم و کار را به زودی آماده نمایش عموم کنیم و سال آینده نیز به کربلای معلی انتقال دهیم. طراحی ضریح مطهر ۷۲ تن را نیز محمود فرشچیان انجام داده‌اند و کار پیکره چوبی این ضریح نیز به پایان رسیده است و هنرمندان مشغول کار قلم‌زنی روی نقره و زرگری خطوط و اسامی ۱۴ معصوم هستند که در نهایت روی ترنج این ضریح نصب می‌شود، همچنین کار گره چینی، معرق، مقرنس و یزدی بندی داخل ضریح نیز در شیراز انجام شده و به قم منتقل شده است که در آینده نزدیک روی ضریح نصب می شود و کارهای دیگری همچون نورافشانی ضریح نیز طراحی آن انجام شده و امور اطفاء حریق و دوربین‌های مدار بسته داخل ضریح نیز انجام شده است که امیدواریم به سرعت تمام شود و همزمان با ضریح امام حسین(ع) آماده انتقال به کربلای معلی شود."
0 comments:
ارسال یک نظر