رنانی: اجرای هدفمند کردن یارانه ها برای دولت خودکشی است

یک ماه مانده به اجرای طرح موسوم به "هدفمند کردن یارانه ها"، یک کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه، معتقد است "بعد از نوروز امسال، تقریبا مطمئن شده ام که طرح هدفمندکردن یارانه ها اجرا نخواهد شد." وی همچنین تاکید کرد "اجرای هدفمندکردن یارانه ها در شرایط کنونی خودکشی است."

به گزارش خبرآنلاین، محسن رنانی، دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان، در تحلیل و نقد آثار اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها، برخلاف آنچه چندی پیش در مناظره با نماینده دولت و رییس شورای رقابت گفته بود که "اگر طرح هدفمند کردن یارانه ها اجرا شود، حداکثر ظرف شش ماه متوقف خواهد شد"، اکنون با اطمینان می گوید که "اصلا این طرح اجرا نخواهد شد."

از اول هم مشکوک بود

بر اساس این گزارش، رنانی همچنین اظهار عقیده می کند "از اول هم اصل کار مشکوک بود. شنیده اید که می گویند سنگ بزرگ علامت نزدن است؟ یعنی من از اول هم عقل معنایی ام می گفت این کار در شرایط موجود نشدنی است اما از آن جا که این دولت نشان داده است که خیلی وقت ها بی گدار به آب می زند می گفتم شاید هم واقعا دست به این کار زد. به همین دلیل در نقدهایم می گفتم اگر هم این کار شروع شود به علت مهیا نبودن مقدمات ضروری آن، ظرف چند ماه شکست خواهد خورد. ولی حالا مساله فقط دولت نیست. مساله نظام است. یعنی این طرح آن قدر پیامدهای سنگین دارد که فقط سرنوشت دولت را رقم نمی زند بلکه برای نظام هم پیامدهای سنگین خواهد داشت. احساس می کنم ارکان نظام هم کم کم متوجه شده اند که این کار کوچکی نیست که بشود به سرعت و با هیاهو انجام داد و ممکن است نظام را در گردابی از حوادث پی در پی و غیرقابل کنترل درگیر کند. به همین دلیل اکنون معتقدم که هم دولت و هم سایر قوا دنبال این هستند که مفری بیابند و این طرح را آبرومندانه کنار بگذارند."

کم کم پیامدهای تحریم جدی تر می شود

وی در تحلیل سخنان خود افزود "قرار بود این طرح از اول سال جاری اجرا شود. بعد دولت بهانه کرد که چون مجلس اعتبار آن را ۲۰ هزار میلیارد تومان تصویب کرده، اجرای این طرح شدنی نیست. خوب چند ماه سر این قضیه طی شد. بعد از مجلس مصوبه گرفتند که طرح را در نیمه دوم سال اجرا کنند. بعد گفتند چون اول مهر به طور طبیعی و به علت شروع مدارس برخی قیمت ها بالا می رود بهتر است اجرای این طرح همزمان با شروع مدارس نباشد. مطمئن باشید بعد از مهر ماه هم اعلام می کنند چون در ماه های قبل از عید به طور طبیعی تورم داریم بهتر است این طرح در ماه های پایانی سال اجرا نشود تا برای شب عید آثار تورمی نیاورد. فکر می کنم تا آن موقع هم کم کم پیامدهای تحریم ها برای اقتصاد ما جدی تر شده و احتمالا در هنگام تقدیم لایحه بودجه سال آینده یا لایحه برنامه پنجم توسعه توجیه می کنند که اجرای این طرح در شرایط تحریم به صلاح نیست و کل کار را متوقف کنند. تازه کار ساده تر هم این است که چند نماینده حامی دولت در هنگام بررسی بودجه سال بعد یک پیشنهاد برای مسکوت گذاشتن طرح هدفمندسازی بدهند و مجلس هم آن را تصویب کند."

اجرا نخواهد شد

رنانی معتقد است "اجرای این طرح نه تنها در سال جاری بلکه کلا در شرایط جاری که مناسبات داخلی و خارجی ما تنش آلود است و اقتصاد ما در رکود تورمی است، صلاح نیست. از این گذشته معتقدم که این طرح حداقل به صورتی که قبلا گفته شده بود اجرا نخواهد شد و دولت دنبال آن است که به گونه ای آبرومندانه آن را کنار بگذارد. البته ممکن است به گونه ای دیگر و در برخی استان ها به صورت محدود اجرا شود اما این که یک باره برای کل اقتصاد و کل استان ها شروع شود و از یک تاریخی به بعد به همه خانوارها پولی داده شود و قیمت همه حامل های انرژی بالا برود و نظایر این ها، نه، چنین نخواهد شد. اما البته دولت خواهد کوشید که به روش های دیگری قیمت حامل های انرژی را به تدریج بالا ببرد، بدون این که به خانوارها پولی بپردازد.

بالاخره دولت خیلی برای خودش هزینه تراشیده است و نیاز به بودجه سنگینی دارد که دیگر درآمد نفت هم کفایت آن را نمی کند. بنابراین باید از یک جایی منابع مالی لازم برای این دولت پرهزینه تامین شود. به همین علت خواهند کوشید که به روش های دیگری و به تدریج قیمت حامل های انرژی را بالا ببرند و یارانه ها را کاهش دهند. احتمالا شنیده اید که قرار است در مورد مصرف گاز، قبض خانوارهای پر مصرف از خانوارهای کم مصرف متفاوت باشد. خوب این می تواند آغازی باشد برای افزایش قیمت گاز برای خانوارهای پر مصرف و بعد برای بقیه و البته معتقدم این کار بهتر از اجرای یک باره هدفمندسازی است.

نویسنده کتابهایی چون «بازار یا نابازار» و «چرخه های افول اخلاق و اقتصاد در ایران»، اجرای طرح هدفمندکردن یارانه ها در شرایط کنونی را "نوعی خودکشی برای دولت" می داند و خطاب به سیاستمداران کشور خاطرنشان می سازد "در اقتصاد لوبیای سحرآمیز وجود ندارد. باید طرح بلندمدت داشت ولی آن را خیلی آرام و گام به گام اجرا کرد."

مقامات دولت هنوز در مورد زمان دقیق آغاز اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها، اظهار نظری نکرده اند؛ اما بسیاری از کارشناسان، نمایندگان مجلس و همچنین استادان دانشگاه، نسبت به عوارض اجتماعی، اقتصادی و سیاسی اجرای آن، هشدارهای جدی به حکومت داده اند.