برنامه چند ماه گذشته بانک مرکزی ایران برای کنترل نرخ ارز موفقیت آمیز نبوده است
همزمان با افزایش دوباره قیمت ارز و سکه در بازار آزاد، محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی گفته که "در بازار تقاضای کاذب وجود دارد و خانواده ها ارز را به عنوان پس انداز خریداری کرده و در منزل نگهداری کرده اند."
نرخ ارز در بازار تهران امروز یکشنبه اول آبان (۲۳ اکتبر) افزایش پیدا کرده و هر دلار آمریکا به قیمت ۱۲۸۳ تومان و هر یورو ۱۷۷۵ تومان معامله شده است.
در روزهای اخیر تفاوت قیمت دلار در بازار آزاد و دولتی به شدت افزایش پیدا کرده و اختلاف قیمت هر دلار در بازار آزاد و دولتی به بیشتر از ۲۱۰ تومان رسیده است. هر دلار امروز از سوی بانک مرکزی ۱۰۷۰ تومان و هر یورو ۱۴۸۶ تومان قیمت گذاری شده بود.
بانک مرکزی در ماههای اخیر تلاش کرده تا فاصله قیمت ارز را در بازار آزاد با قیمت دولتی کم کند اما این تلاش ها بی نتیجه بوده است.
رئیس کل بانک مرکزی به خبرگزاری مهر گفته که "هم اکنون در بازار ارز ایران واسطه هایی وجود دارند که به این اختلاف دامن می زنند چرا که ما اعتقاد داریم که نرخ مرجع دلار در کشور ۱۰۶۰ تا ۱۰۸۰ تومان است و تقاضایی که گاهی در بازار بوجود می آید، می تواند برای انواع واردات قاچاق، کالاهای غیر استاندارد و حتی مواد مخدر باشد که واردات آنها نیازمند ارز است."
آقای بهمنی می گوید زمانی که کالایی به صورت قاچاق وارد کشور می شود حتما ارز آن از کشور خارج می شود و "بنابر این تقاضا برای این ارز، در کف بازار می نشیند و تقاضا را بالا می برد."
با این مقدمه رئیس کل بانک مرکزی نتیجه گرفته که "اگر بخواهیم بلافاصله قیمت ارز را پائین بیاوریم، باید در بازار ارز بریزیم، یعنی در عمل ارز مورد نیاز قاچاق را هم تامین کرده ایم."
آقای بهمنی در عین حال اضافه کرده که "نمی توان هر روز مراقب این بود که بی مورد نرخ ارز بالا رفته است."
بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز دنبال اجرای برنامه های دیگری است از جمله این که نرخ سود ارواق مشارکت را افزایش داده و از ۱۵.۵ درصد به ۱۷ درصد رسانده و اکنون در تلاش است تا نرخ سود سپرده های بانکی را افزایش دهد.
آقای بهمنی می گوید که نرخ تورم اکنون بالا رفته و "باید مطابق با تورم، نرخ سود سپرده ها را تعدیل کرد."
آقای بهمنی گفته که اگر بخواهیم بلافاصله قیمت ارز را پائین بیاوریم، باید در بازار ارز بریزیم، این یعنی در عمل ارز مورد نیاز قاچاق را هم تامین کرده ایم.
بنابر گزارشها در نشست اخیر شورای پول و اعتبار افزایش سود سپرده های بانکی به تصویب رسیده بود اما در همان نشست اعضا با این تصمیم مخالفت کردند.
رئیس کل بانک مرکزی می گوید که در سال آینده "به طور قطع" بانک مرکزی "نرخ سود سپرده را مطابق با تورم نرخ ارز" تغییر خواهد داد.
بانک مرکزی امیدوار است با افزایش نرخ سود سپرده ها، سپرده گذاران بانکی تشویق شوند به جای آنکه پولشان را در بازارهای دیگری نظیر بازار ارز و طلا به کار بگیرند، آن را در بانکها سپرده گذاری کنند.
حجم نقدینگی در سالهای اخیر به شدت افزایش پیدا کرده و بنابر اخرین گزارشها، میزان نقدینگی در ایران در اوایل تابستان به مرز 310 هزار میلیارد تومان رسیده است.
کارشناسان می گویند که این حجم نقدینگی اگر به درستی مدیریت نشود به هر سمت روانه شود آن بازار را به کلی به هم خواهد ریخت. چنانکه در چند سال اخیر گاه این نقدینگی به سمت بازار مسکن، ارز و سکه را چنان آشفته کرده که بانک مرکزی و دولت نتوانسته اند راه چاره ای برای آن بیابند یا به سختی توانسته اند بحران را کنترل کنند.
سیاست های دوگانه بانک مرکزی
بانک مرکزی ایران در چند ماه اخیر برای کنترل بازار ارز سیاست های متفاوت و گاه متناقضی اجرا کرده است.
در اواخر بهار امسال، بانک مرکزی در پی افزایش شدید نرخ ارز ابتدا سعی کرد تا با تزریق حجم زیادی ارز، قیمت ها را کنترل کند اما بعد از ناکامی در کنترل قیمت ارز به این روش، یکباره قیمت انواع ارز را در بازار افزایش داد.
این تصمیم بانک مرکزی با مخالفت گسترده ای رو به رو شد. بعد از آن بانک مرکزی، تلاش کرد تا با افزایش عرضه و کاهش قیمت، تعادلی در بازار بوجود آورد.
برخی منتقدان اقتصادی در آن زمان معتقد بودند که دولت برای افزایش درآمد خود، به افزایش نرخ رسمی ارز اقدام کرده است و می خواهد تا با فروش ارزهای نفتی به نرخی بالاتر، درآمد ریالی خود را افزایش دهد.
بعد از آن نیز در اواخر مرداد بانک مرکزی محدودیت هایی برای فروش ارز وضع کرد و فروش ارز را به سه بانک ملی ایران، ملت و صادرات محدود کرد. بنابر تصمیم یک ماه و نیم پیش بانک مرکزی غیر از این سه بانک و صرافی های مستقر در مبادی خروجی ایران فروش ارز مسافرتی "توسط سایر صرافی‌ها و بانک‌های کشور" غیر مجاز اعلام شد.
بعد از آن و در پی افزایش شدید نرخ ارز بانک مرکزی دوباره اجازه داد تا همه بانکها ارز دولتی بفروشند اما این تغییر برنامه تاثیر چندانی در بازار ارز نداشت و اختلاف قیمت ارز دولتی و آزاد به قوت خود باقی ماند.
برنامه تک نرخی کردن ارز یک دهه پیش در ایران به اجرا گذاشته شد و اکنون بانک مرکزی سعی دارد تا با اجرای همان برنامه، ثبات را به بازار ارز برگرداند اما در چند ماه اخیر شکاف قیمت ارز دولتی و آزاد روز به روز افزایش پیدا کرده است و بانک مرکزی نتوانسته مانع رشد قیمت شود.
0 comments:
ارسال یک نظر